۱- آنچه در بزرگداشت نماز از علی ÷گزارش شده‌است
شریف رضی در «نهج البلاغه» از امیر مؤمنان ÷روایت نموده که به یارانش فرمود: «امر نماز را بر عهده گیرید و آن را حفظ کنید و بسیار نماز گزارید و با آن به خدا نزدیک شوید. همانا نماز دستوری‌است که بر مؤمنان (در اوقات معین) واجب گشته‌است ﴿كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا ١٠٣﴾[النساء: ۱۰۳]. آیا پاسخ دوزخیان را نشنیدید که چون از آنان پرسیده شود: چه چیز شما را به دوزخ آورد؟ گویند: از نماز گزاران نبودیم! ﴿قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ ٤٣﴾[المدّثّر: ۴۳]. نماز چون ریزش برگ درختان، گناهان را می‌ریزد و همچون باز کردن گره، عقده‌های گناهان را می‌گشاید. پیامبر خدا ج نماز را به چشمۀ آب گرمی که بر در سرای مردی روان باشد تشبیه نمود که وی در هر روز و شب پنج بار خود را در آن بشوید، پس نشاید که دیگر چرکی بر او باقی ماند! [۶۱]و براستی مردانی از مؤمنان، حق نماز را شناخته‌اند که زیور کالای دنیا آنان را سرگرم نمی‌کند و نور دیدگان یعنی فرزند و مال نیز آنان را از نماز باز نمی‌داد. خدای سبحان (در اینباره) می‌فرماید: ﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ﴾[النور: ۳۷]. یعنی: «مردانی که بازرگانی و داد و ستد آنان را از یاد خدا و بر پا داشتن نماز و دادن زکات به غفلت نمی برد». پیامبر خدا ج پس از آنکه نوید بهشت به او داده شد، باز هم در گزاردن نماز خود را به رنج می‌افکند و این برای سخن خداوند سبحان بود که بدو فرمود: ﴿وَأۡمُرۡ أَهۡلَكَ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱصۡطَبِرۡ عَلَيۡهَاۖ﴾[طه: ۱۳۲] یعنی: «خانوادۀ خود را به نماز دستور ده و خود بر آن شکیبا باش». و او همواره خانواده‌اش را به نماز فرمان می‌داد و خود بر آن شکیبایی می‌ورزید...».
نویسنده گوید: «این خطبه را کلینی نیز در کتاب جهاد از فروع کافی به روایت از عقیل خزاعی [۶۲]آورده‌است و عقیل گفته که امیر مؤمنان ÷چون امر کارزار پیش می‌آمد مسلمانان را با این سخنان به نماز سفارش می‌نمود (آنگاه ایشان را به پیکار با دشمن بر می‌انگیخت).
در روایت کلینی، اندک تفاوتی با آنچه شریف رضی در نهج البلاغه آورده، دیده می‌شود. اما دربارۀ تفسیر سخن امام ÷که فرمود: «نماز چون ریزش برگ درختان، گناهان را می‌ریزد» امام زید بن علی ÷از پدرش و او از نیای وی روایت نموده‌است که امیر مؤمنان ÷فرمود: نماز‌های پنجگانه کفارۀ خطاهایی‌است که میان آنها پدید می‌آید بشرط آنکه از گناهان کبیره دوری شود و این معنای سخن خداوند بزرگست که فرمود: ﴿إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّئَِّاتِۚ ذَٰلِكَ ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ ١١٤﴾[هود: ۱۱۴] یعنی: «کارهای نیک بدی‌ها را می‌زداید».
***
[۶۱] این حدیث نبوی را اهل سنت نیز از پیامبر خدا - ج- نقل کرده‌اند (به صحیح بخاری ج۱، ص ۱۴۱ بنگرید). [۶۲] شیخ طوسی در فهرست خود، عقیل خزاعی را از معاصران و یاران علی ÷شمرده است.