۳- آنچه از علی ÷در تفسير نماز ميانه آمده است
خداوند سبحان در کتابش بندگان خود را بر عبادت خویش ترغیب فرموده و به ویژه بر اقامۀ نماز و حفظ آن تشویق نموده‌است و می‌فرماید: ﴿حَٰفِظُواْ عَلَى ٱلصَّلَوَٰتِ وَٱلصَّلَوٰةِ ٱلۡوُسۡطَىٰ وَقُومُواْ لِلَّهِ قَٰنِتِينَ ٢٣٨﴾[البقرة: ۲۳۸].
یعنی: «نمازها و نماز میانه را حفظ کنید و به فرمانبرداری از خدا بر خیزید».
خداوند در این آیۀ شریفه از میان نمازها بویژه «نماز میانه» را یاد فرموده تا بر اهمیتش تأکید ورزد و بندگان خود را بر حفظ آن (بیش از سایر نمازها) بر انگیزد. پس میان مفسران قرآن در تعیین این نماز اختلاف شده، برخی گفته‌اند که مقصود، نماز سپیده دم‌است و بعضی گفته‌اند که نماز ظهر‌است و دسته‌ای نماز مغرب را یاد کرده‌اند و گروهی از نماز عشاء سخن به میان آورده اما ابو علی طبرسی در تفسیرش از امیر مؤمنان علی ÷آورده که مراد از نماز میانه، نماز عصر است.
نویسنده گوید: پیش از نماز عصر، نماز‌های سپیده دم و ظهر برگزار می‌شود و پس از آن، نیز نماز مغرب و عشاء می‌آید بنا بر این نماز عصر در میان نمازها قرار گرفته‌است (و نماز میانه شمرده می‌شود) و این قول را روایت دیگری که طبری در تفسیرش از علی ÷گزارش نموده تأیید می‌کند و آن روایت چنین‌است که امام ÷فرمود:
«بت پرستان در روز جنگ احزاب ما را به پیکار مشغول کردند و از نماز عصر باز داشتند تا آنجا که شنیدم رسول خدا ج فرمود: آنان ما را از نماز میانه باز داشتند و به جنگ سرگرم کردند، خدا درونشان را از آتش (دوزخ) انباشته سازد».
باز طبری به اسناد خود از ابی صَهْباء بَکری گزارش نموده که گفت: از علی بن ابی طالب ÷دربارۀ نماز میانه پرسیدم، فرمود: همان نماز عصر‌است که سلیمان بن داود (علیهما السلام) دربارۀ آن به آزمایش افتاد [۶۵].
همچنین طبری به اسناد خود از مردی آورده‌است که گفت: ابو بکر و عمر مرا که کودک بودم نزد رسول خدا - ج - فرستادند تا دربارۀ نماز میانه بپرسم. پیامبر ج انگشت کوچک مرا گرفت و فرمود: این نماز سپیده دم است. سپس انگشت بعدی را گرفت و فرمود این نماز ظهر است. آنگاه انگشت ابهام مرا گرفت و فرمود: این نماز مغرب است. سپس شست مرا گرفت و فرمود: این نماز عشاء است. بعد پرسید: کدام انگشت تو باقی مانده؟ گفتم: انگشت میانی! فرموده: کدام نماز باقی مانده؟ گفتم: نماز عصر. فرمود: نماز میانه همان نماز عصر است.
***
[۶۵] در این باره به سورۀ صاد آیه ۳۱ و ۳۲ نگاه کنید.