پنجم: مطابقت لا إله إلا الله با ﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ﴾
لا إله إلا الله، هممضمون آیهی مبارکه: ﴿ إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ ٥ ﴾میباشد. این آیه، بزرگترین اهداف و برترین وسایل را در بردارد. آفرینش و گردش دنیا و آخرت بر اساس این آیه است. بزرگترین هدف، بندگی الله و برترین وسیله، کمک و یاریِ الله متعال است؛ پس جز الله هیچ معبودی استحقاق پرستش را ندارد و جز او کسی، انسان را در مسیر بندگی الله یاری نمیکند. بنابراین پرستش الله، بهترین هدف و کمک و یاریاش، بزرگترین وسیله است.
این کلمه دربردارندهی هر دو نوع توحید، یعنی توحید ربوبیت و توحید الوهیت، و نیز شاملِ تعبد به اسمهای «رب» و «الله» میباشد؛ پس الله ﻷبا الوهیتش عبادت میشود و با ربوبیتش، از او درخواست کمک و یاری میگردد و با رحمت خویش به راه راست هدایت میکند. پس در ابتدای سوره نامهای «الله»، «رب» و «الرحمن» آمده تا با عبادت و یاری کردن و هدایت او مطابقت داشته باشد. تنها الله متعال است که همهی اینها را میدهد و غیر از او، کسی دیگر، انسان را در مسیر بندگی الله کمک نمیکند و تنها اوست که انسان را هدایت مینماید [۲۳].
[۲۳]- الإیمان بالله، دکتر عمر اشقر، ص۹۶. به نقل از ابن قیم در مبحث «الصلاة».