ایمان به الله

دلیل هشتم: تسویه (کمال آفرینش)

الله می‏فرماید:

﴿ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّمَن يَخۡشَىٰٓ ٢٦ءَأَنتُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَمِ ٱلسَّمَآءُۚ بَنَىٰهَا ٢٧ رَفَعَ سَمۡكَهَا فَسَوَّىٰهَا ٢٨ ﴾[النازعات: ۲۷-۲۸].

«آیا (در معیار شما) آفرینش شما (پس از مرگ) سخت‌تر است یا آفرینش آسمان که (الله) آن را بنا کرد، سقفش را برافراشت و آن را درست و منظم ساخت؟».

و در آیه‌ی دیگری می‏فرماید:

﴿ وَتَرَى ٱلۡجِبَالَ تَحۡسَبُهَا جَامِدَةٗ وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِۚ صُنۡعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ أَتۡقَنَ كُلَّ شَيۡءٍۚ إِنَّهُۥ خَبِيرُۢ بِمَا تَفۡعَلُونَ ٨٨ ﴾[النمل: ۸۸].

«و کوه‌ها را چنان می‌بینی که گویا ثابت و بی‌حرکتند؛ حال آن‌که همانند ابر در حرکتند. پدیده و ساختِ الله است که هر چیزی را استوار ساخته است. بی‌گمان الله به کردارتان آگاه است».

هم‌چنین می‏فرماید:

﴿ ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥۖ وَبَدَأَ خَلۡقَ ٱلۡإِنسَٰنِ مِن طِينٖ ٧ ﴾[السجدة: ۷].

«‏ذاتی که هر چیزی را به نیکوترین وجه آفریده است و آفرینش انسان را از خاک آغاز کرد».

«تسویه» به معنای نیکو کردن آفرینش و کامل کردن آن، به‌گونه‏ای‌ست که مخلوق برای ادای وظیفه‏ و رسیدن به کمالی که برایش مقدر شده است، آماده باشد و تمام اعضا یا اجزای تشکیل‌دهنده‌اش، متناسب و درست باشد؛ به‌گونه‏ای که هیچ‌یک از اجزای تشکیل‌دهنده در کار سایر اجزا خللی ایجاد نکند [۸۵].

با نگاهی به مظاهر کمال آفرینش در انسان، می‌بینیم که الله متعال هر یک از اعضا و اندام انسان را نیکو و در بهترین شکل آفریده است؛ همان‌طور که می‏فرماید:

﴿ لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِيٓ أَحۡسَنِ تَقۡوِيمٖ ٤ ﴾[التین: ۴].

«... ما، انسان را در بهترین شکل آفریدیم».

آری؛ انسانی، راست‌قامت و دارای اندام راست و درست و زیبا. [۸۶]هم‌چنان‌که الله متعال در آیه‌ی دیگری می‏فرماید:

﴿ ٱلَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّىٰكَ فَعَدَلَكَ ٧ فِيٓ أَيِّ صُورَةٖ مَّا شَآءَ رَكَّبَكَ ٨ ﴾[الانفطار: ۷-۸].

«...‏همان ذاتی که تو را آفرید و اندامت را درست و هماهنگ ساخت؛ و تو را در هر نقش و صورتی که خواست، ترکیب کرد».

زیبایی، تناسب و هماهنگی، در جسم و عقل و روان انسان آشکار است؛ دستگاه‏های تشکیل‌دهنده‌ی جسم انسان مانند: اسکلت و عضلات انسان، و نیز دستگاه گوارش و دستگاه تنفس و دیگر دستگاه‏های متعدد بدن، همگی شگفت‏انگیزند. شگفتی‌های مصنوعی و دست‌سازی که انسان با دیدن آن‌ها شگفت‌زده و از خود بی‌خود می‌شود، نه تنها با شگفتی‌های موجود در پیکر انسان قابل مقایسه نیست؛ بلکه شگفتی‌های موجود در انسان به‌مراتب دقیق‌تر و عمیق‌تر و بیش‌تر می‌باشد [۸۷]. شکل و قیافه‌ی متناسب و متعادل انسان، امری‌ست که شایسته‌ی تدبری ژرف و طولانی‌ست؛ زیرا آفرینش انسان، به‌قدری شگفت‌انگیز است که عقل را بر آن می‌دارد تا به عظمت پروردگار که این خلقت را به انسان بخشیده است، اقرار کند و سپاسش را به‌جای آورَد؛ در صورتی که الله متعال می‏توانست انسان را به شکل و قیافه‌ای دیگر بیافریند [۸۸].

[۸۵]- المدخل إلی الثقافة الإسلامیة، احمد جلی، ص۷۵. [۸۶]- تفسیر ابن کثیر ۴/ ۳۹۶. [۸۷]- الدلالة العقلیة فی القرآن، ص۲۹۴. [۸۸]- همان.