سنتها و قوانین عام و فراگیر الهی
همهی آفریدههای خداوندی از جمله: پدیدههای هستی و حوادث و رویدادهای مادی و طبیعی مانند رشد و نمو انسان، حرکت و بیماری انسان و دیگر پدیدههای گیتی و نیز حوادث و رویدادهای طبیعی همچون بارش باران، پشت سر هم آمدن شب و روز، همگی مشمول این سنتها قرار میگیرند. پیامبران و فرستادگان الهی، اقوام خود را به مشاهده و تأمل و تفکر در این سنتها فرا میخواندند؛ سنتهایی که بهکثرت بر عظمت خالق و تدبیر زیبا و آفرینش بدیعش دلالت میکند؛ از جملهی این رهنمودها، گفتهی نوح ÷ به قوم اوست که الله ﻷاز زبان او میفرماید:
﴿ أَلَمۡ تَرَوۡاْ كَيۡفَ خَلَقَ ٱللَّهُ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ طِبَاقٗا ١٥ وَجَعَلَ ٱلۡقَمَرَ فِيهِنَّ نُورٗا وَجَعَلَ ٱلشَّمۡسَ سِرَاجٗا ١٦ وَٱللَّهُ أَنۢبَتَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ نَبَاتٗا ١٧ ثُمَّ يُعِيدُكُمۡ فِيهَا وَيُخۡرِجُكُمۡ إِخۡرَاجٗا ١٨ وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ بِسَاطٗا ١٩ لِّتَسۡلُكُواْ مِنۡهَا سُبُلٗا فِجَاجٗا ٢٠ ﴾[نوح: ۱۵-۲۰]. [۹۵]
«آیا توجه نکردهاید که الله، هفت آسمان را بر فراز یکدیگر آفریده است؟ و ماه را در میان آنها روشنیبخش و خورشید را چراغی (تابان) قرار داده است. و الله، شما را همچون گیاهی از زمین رویاند؛ و سپس شما را به آن باز میگرداند و باری دیگر شما را بیرون میآورد. و الله، زمین را برای شما فرش گستردهای قرار داد تا از راههای وسیع آن (به هر جای زمین که خواستید) بروید».
[۹۵]- همان.