۳- غلو دربارۀ قبرها
از جمله مواردی که در زمینه غلو دربارۀ افراد نیکوکار در بسیاری از سرزمین‌های اسلامی می‌بینیم، ساختن ضریح بر روی قبرها، گچ‌کاری و تبدیل کردن آنها به زیارت‌گاه می‌باشد که به وسیلۀ نذر، ذبح کردن، توسل، طواف دور آن، طلب یاری و کمک و مساعدت از صاحب قبر، تقدیم کردن قربانی، تاج گل، عطرها و صرف اموال بدعت‌های دیگری که همانند عقاید یهودیان و مسیحیان است عبادت می‌شوند، و گمان می‌کنند که این کارها آنها را به خداوند – سبحانه وتعالی – نزدیک می‌کند.
پیامبرصمی‌فرماید: «لا تتّخذوا قبري قبلةً ولا مسجداً؛ فإنّ اللهَ لَعَنَ اليهودَ حينَ اتَّخذوا قبور أنبيائهم مساجد»:«قبر مرا تبدیل به قبله یا مسجد نکنید. زیرا هنگامی که یهودیان قبرهای پیامبرانشان را تبدیل به مسجد کردند، خداوند آنان را لعن کرد» [۱۲۵].
از زراره روایت شده است که به امام جعفر صادق÷ عرض کردم: آیا نماز خواندن در میان قبرها جایز است؟ فرمود: در میان آنها نماز بخوان [۱۲۶]. و هیچکدام از آنها را قبله قرار مده. زیرا رسول خداص از این کار نهی کرده و فرموده‌اند: «لا تَتَّخِذوا قبري قبلةً ولا مسجداً، فإنَّ الله – عزّ وجلّ – لعن الذين اتخذوا قبور أنبيائهم مساجدَ»: «قبر مرا تبدیل به قبله و مسجد نکنید. زیرا خداوند کسانی را که قبر پیامبرانشان را به مسجد تبدیل می‌کنند لعن و نفرین کرده است» [۱۲۷].
از امیرالمؤمنین÷ روایت شده است که می‌فرماید: شنیدم که پیامبرص فرمود: «لا تَتَّخِذوا قبوركم مساجدكم ولا بُيُوتكُم قبوراً»:«قبرهایتان را به مساجد و خانه‌هایتان را به قبر تبدیل نکنید» [۱۲۸]. یعنی خانه‌هایتان را مانند قبرها نکنید که در آن نمازهای مستحبی و نوافل خوانده نشود.
در صفحات پیشین نهی و هشدار نسبت به نماز خواندن در قبرستان و ساختن بنا بر روی قبرها و تزئین آنها گذشت.
از علی بن جعفر روایت شده است که از امام موسی کاظم÷ دربارۀ ساختن بنابر روی قبرها و نشستن بر روی آنها سؤال کردم که آیا این کار جایز است یا خیر؟ امام فرمود: ساختن بر روی قبرها، نشستن بر روی آنها، گچ‌کاری و گل‌اندود کردن آنها جایز نیست [۱۲۹].
از امام صادق÷ روایت شده است که فرمود: بر روی قبرها بنا نسازید و روی سقف خانه‌ها تصاویر نکشید. زیرا رسول اللهص از این کار تنفر داشتند [۱۳۰].
از امام صادق÷ به روایت از پدرانشان روایت شده است که فرمود: پیامبرص از گچ‌کاری قبرها، نماز خواندن در آنها نهی فرمودند. همچنین ایشان از خواندن نماز در قبرستان، راه‌ها، دره‌ها، آسیاب‌ها، محل بستن شتران و روی پشت‌بام کعبه نهی فرمودند [۱۳۱].
از امام جعفر صادق به نقل از پدران بزرگوارشان روایت شده است که پیامبرصاز خوردن طعام با دست چپ، غذا خوردن فرد در حالی که تکیه داده است و گچ‌کاری قبرها و نماز خواندن در آنها نهی فرموده‌اند [۱۳۲].
از امام صادق÷ روایت شده که فرمودند: امیرالمؤمنین÷ فرمودند: پیامبرصمرا برای صاف کردن و تخریب قبرها و شکستن تصویر و مجسمه‌ها فرستاد [۱۳۳].
از امام صادق÷ روایت شده است که فرمود: هفت چیز زیر جزو درآمدهای حرام به شمار می‌آیند: رشوه گرفتن در قضاوت، پاداش کاهن، قیمت سگ و هزینه ساختن بنا بر روی قبر و ... [۱۳۴].
در بعضی از روایات عوامل منع‌کننده این عمل را ذکر کرده‌اند.
نوری طبرسی به روایت از حلی در کتاب (النهایه) به نقل از پیامبرص روایت می‌کند که ایشان از اینکه قبرها گچ‌کاری شوند یا بر روی آنها بنایی ساخته شود، نهی فرمودند. همچنین از نشستن و نوشتن روی قبرها نهی فرمودند. زیرا این امور جزو زینت‌های دنیاست و مرده نیازی به آنها ندارد [۱۳۵].
امام صادق÷ می‌فرماید: همه آنچه غیر از خاک روی قبر مرده قرار داده می‌شود، باعث سنگینی روی مرده می‌شود [۱۳۶].
واقعیت امر این است که: امامان اهل بیت† در خلال فتاوایشان بر توحید تأکید داشته‌اند نه بر دروغ‌های ساخته شده‌ای که برخلاف قرآن و هدایت آن بزرگواران است و بدیشان نسبت داده می‌شود.
بدین‌ترتیب پیامبرص از ساختن بنا روی قبرها و گچ‌کاری آن نهی فرموده‌اند و مردم را به عبادت بی‌واسطه و مستقیم خداوند فرا می‌خواندند. بدین‌ترتیب ائمه† نیز مردم را از این امور نهی می‌کردند و نسبت بدان هشدار می‌دادند.
عجیب اینکه گروهی از مردم برای مشروعیت دادن به طواف قبرها و سفر کردن به قصد زیارت آنها به روایات دروغین و داستان‌های عجیبی متوسل می‌شوند که در حقیقت وهم وسوسه شیطان است. کسی که قبر عالم یا بزرگی همانند امام حسین÷و دیگران مانند عیدروس و بدوی و ... را بزرگ می‌دارد، به این داستان‌های دروغین یا اوهام و خیال‌های عوام دربارۀ برکت افراد متوسل می‌شود و کتاب خداوند را به کنار می‌گذارد. خداوند فرموده است: ﴿وَأَنَّ ٱلۡمَسَٰجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدۡعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا ١٨﴾[الجن: ۱۸].
«مساجد از آنِ خداست، پس هیچ کس را با خدا نخوانید».
همچنین می‌فرماید: ﴿أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِ﴾[النمل: ۶۲].
«[آیا بت‌ها بهترند] یا کسى که دعاى مضطر را اجابت مىکند و گرفتارى را برطرف مىسازد، و شما را خلفاى زمین قرارمىدهد؛ آیا معبودى با خداست؟!».
همچنین می‌فرماید: ﴿وَإِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فِي ٱلۡبَحۡرِ ضَلَّ مَن تَدۡعُونَ إِلَّآ إِيَّاهُۖ فَلَمَّا نَجَّىٰكُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ أَعۡرَضۡتُمۡۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ كَفُورًا ٦٧﴾[الإسراء: ۶۷].
«هنگامی که در دریاها ناراحتی‌ها [و مصایب] به شما برسد [و گرفتار طوفان‌ها و امواج سهمگین می‌شوید]، جز او، تمام کسانى را که (براى حل مشکلات خود) مىخوانید، فراموش مىکنید؛ اما هنگامى که شما را به خشکى نجات دهد [از یکتاپرستی] روی می‌گردانید [و انسان‌های ناتوان و بت‌های بی‌جان را شریک خداوند قرار می‌دهید] و اصولاً انسان بسیار ناسپاس است».
آیا به آن داستان‌هایی که برخلاف قرآن هستند دل ببندیم یا بر سر مسیر هدایت و راه روشنی باشیم که سرور و برگزیدۀ مخلوقات محمدص براساس آن عمل کرده‌اند و اهل بیتش را بدان می‌خوانده‌اند. اگر حق با آنها نباشد ... پس حق با چه کسی است؟!
[۱۲۵] من لایحضره الفقیه (۱/۱۷۸)، وسائل‌الشیعة (۳/۲۳۵)، (۵/۱۶۱)، بحارالأنوار (۷۹/۲۰). [۱۲۶] نماز خواندن در مقابر بطور کلى صحیح نیست. و این حدیث ضعیف است به این سبب که از زبان خود امام در حدیث بعدى از نماز خواندن مقابر نهى شده است مترجم. [۱۲۷] بحارالأنوار (۸۰/۳۱۳)، علل‌الشرائع (۲/۳۵۸). [۱۲۸] مستدرک الوسائل: (۲/۳۷۹). [۱۲۹] الاستبصار (۱/۲۱۷). [۱۳۰] وسائل‌الشیعة (۳/۲۱۰)، تهذیب الأحکام (۱/۴۶۱)، بحارالأنوار (۷۳/۱۵۹)، المحاسن (۲/۶۱۲). [۱۳۱] وسائل‌الشیعة (۵/۱۵۸)، (۳/۲۱۱). [۱۳۲] من لایحضره الفقیه (۴/۳)، بحارالأنوار (۷۳/۳۲۸)، الأمالی للصدوق (۴۲۲)، مجموعة ورام (۲/۲۵۶). [۱۳۳] الکافی (۶/۵۲۸)، وسائل‌الشیعة (۳/۲۱۱)، بحارالأنوار (۷۶/۲۸۶)، المحاسن (۲/۶۱۴). [۱۳۴] مستدرک‌الوسائل (۲/۳۴۷). [۱۳۵] مستدرک‌الوسائل (۲/۳۴۷). [۱۳۶] وسائل‌الشیعة (۳/۲۰۲).