۱۶- سحر:
طبیعت انسان به شناخت غیب و آگاهی از آن یا عملی کردن کاری که امور مادی معلوم به هر شیوه‌ای قادر به عملی کردن آن نبوده‌اند گرایش و اشتیاق دارد. مبادا که این راه به وسیله اموری انجام شود که به خطر و وبال بر انسان منتهی می‌شود. از جمله این امور پنهانی سحر است.
سحر امری پنهانی است که میان ساحر و شیطان‌ها انجام می‌شود که چشم انسان قادر به درک آن نیست، و این امر از خلال حرز و طلسم غیر شرعی، به کار بردن دود، دارو، گرفتن خون چهارپایان و ... انجام می‌شود. به گونه‌ای که فرد ساحر اقدام به تسخیر ارواح پلید می‌نماید تا آنچه را که از آن‌ها می‌خواهد به وسیلۀ ایجاد علاقه، یا اختلاف میان زوجین، و یا به وجود آوردن کینه در میان مردم و ... عملی کنند. این امر فقط زمانی ممکن است که خداوند به انجام آن اراده تکوینی و تقدیری داده باشد.
ساحران نشانه‌هایی دارند که به وسیله آن شناخته می‌شوند. از جمله:
۱) ادعای دینداری می‌کنند و انگشتر به دست می‌کنند و تسبیح در دست می‌گیرند تا مردم را به سوی خود جذب کنند. همچنین خود را به نسب و خاندان شریفی نسبت می‌دهند تا تظاهر به نیکوکاری و صلاح کنند.
۲) حافظ قرآن یا علوم شرعی که بر آگاهی از فقه دلالت دارند نیستند.
۳) غالباً نام مادر مریض را می‌پرسند.
۴) در هنگام خواندن ورد و دعا بر مریض فقط در اول قرائت قرآن آن را با صدای بلند می‌خوانند.
۵) از امور غیبی مانند نوع بیماری، مکان سحر یا دربارۀ کسانی که علیه فرد توطئه می‌کنند به بیمار اطلاع می‌دهد.
۶) گاهی از مقداری از مو یا لباس بیمار را می‌خواهند یا به او توصیه می‌کنند که خون حیوانی را بریزد.
۷) به فرد بیمار حرز، طلسم، مهره، نخ‌ها ... می‌دهند و او را از باز کردن آن‌هایی که بسته شده‌اند نهی می‌کنند. به علت اهمیت و زیان فراوان این عمل و عقیده، خداوند در قرآن کریم از سحر سخن گفته و منشأ، اساس و عاقبت بد کسی که آن را به مردم آموزش می‌دهد، ذکر کرده است.
خداوند تعالی می‌فرماید: ﴿وَٱتَّبَعُواْ مَا تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ عَلَىٰ مُلۡكِ سُلَيۡمَٰنَ وَمَا كَفَرَ سُلَيۡمَٰنُ وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ ٱلنَّاسَ ٱلسِّحۡرَ﴾[البقرة: ۱۰۲].
«و (یهود) از آنچه شیاطین در عصر سلیمان بر مردم مىخواندند پیروى کردند. سلیمان هرگز (دست به سحر نیالود؛ و) کافر نشد؛ ولى شیاطین کفر ورزیدند؛ و به مردم سحر آموختند».
مولی نورالدین کاشانی می‌نویسد: ﴿وَٱتَّبَعُواْ مَا تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ﴾: آنان از آن سحر و جادویی که شیاطین می‌خواندند تا مردم فرمانبردار آن‌ها شوند، پیروی می‌کردند. ﴿عَلَىٰ مُلۡكِ سُلَيۡمَٰنَ﴾: در دوران او و با گمان اینکه او این حکومت و قدرت را به وسیله سحر به دست آورده است. ﴿وَمَا كَفَرَ سُلَيۡمَٰنُ﴾: اما برخلاف تصور آنان سلیمان سحر را به کار نبرده و کفر نورزیده است، ﴿وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ ٱلنَّاسَ ٱلسِّحۡرَ﴾. اما شیاطین که سحر را به مردم یاد می‌دادند کفر ورزیدند [۲۴۳].
به علت نبودن خیر در سحر کسی که اقدام به فراگیری آن نماید، در آخرت بهره‌ای از خیر و پاداش نخواهد داشت.
خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ عَلِمُواْ لَمَنِ ٱشۡتَرَىٰهُ مَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖۚ وَلَبِئۡسَ مَا شَرَوۡاْ بِهِۦٓ أَنفُسَهُمۡۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ١٠٢﴾[البقرة: ۱۰۲].
«بی‌تردید آن‌ها می‌دانند کسی که آن را می‌خرد در قیامت بهره و نصیبی نخواهد داشت. و چه زشت و ناپسند است آنچه خود را بدان فروخته [و آن را پیشه خویشتن ساخته‌اند] اگر می‌دانستند [و علم و دانشی می‌داشتند]».
کاشانی می‌گوید: این افرادی که سحر را یاد می‌گیرند آن را در مقابل دینشان یاد گرفته‌اند و با یاد گرفتن سحر، دین از وجود آن‌ها خارج می‌شود و در آخرت از ثواب بهشت بهره‌ای نخواهد داشت. در «العیون» از امام صادق÷ روایت شده است که فرمودند: زیرا آن‌ها معتقدند که آخرتی وجود ندارد و در صورتی که به وجود آخرت معتقد نباشند پس از دنیا و در آخرت بهره و نصیبی هم نخواهند داشت و چنان‌چه پس از دنیا، آخرتی وجود داشته باشد، آنان با کفر به آن از نعمت‌ها و ثواب آن بی‌بهره خواهند بود [۲۴۴].
به همین دلیل پیامبرص از انجام سحر و آموزش آن نهی فرموده و آن را یکی از اموری دانسته‌اند که به هلاک شدن انسان منتهی می‌شود. پیامبرص در حدیثی فرموده‌اند: «اجتنبوا السَّبع الموبقاتِ!»:«از هفت چیز که هلاک کننده هستند پرهیز کنید.» عرض کردند: آن‌ها چیستند؟ پیامبرص فرمود: «إلاشراك والسحر و....»:«شرک ورزیدن و سحر و ...» [۲۴۵].
ائمه اهل بیت† با پیروی از پیامبرص براساس این هشدار ایشان عمل و تبلیغ می‌نمودند.
از امام جعفر صادق به روایت از پدرشان نقل شده است که امام علی÷ فرمود: کسی که سحر بیاموزد - خواه آن مقدار زیاد یا کم باشد – در حقیقت کفر ورزیده است و این آخرین وعده وپیمان او با خداوند است. حد او نیز آن است که در صورتی که توبه نکند، کشته می‌شود [۲۴۶].
از امام صادق÷ روایت شده است که: از ایشان پرسیده شد که آیا معوّذتین جزو قرآن است یا نه؟ امام صادق فرمود: بله .... تا اینکه امام فرمود: آیا می‌دانید که معنای معوّذتین چیست؟ و دربارۀ چه چیزی نازل شده است؟ لبید بن اعصم یهودی پیامبرصرا جادو نمود. ابوبصیر از امام صادق پرسید: آن سحر چه بود؟ و آیا به وسیله آن سحر به پیامبرص زیانی و آسیبی رسید؟ امام فرمود: بله، پیامبرص متوجه شد که نمی‌تواند [با همسرانش] همبستر شود. می‌خواست به طرف در برود اما آن را نمی‌دید بلکه با دست آن را لمس می‌کرد. سحر و جادو حقیقت دارد. سحر فقط می‌تواند به شرمگاه و چشمان انسان اثر بگذارد [۲۴۷].
سحر دارای خطر آشکار و شر ملموسی است که خطرناک بودن آن در میان عوام و مبلغان افکار منحرف و بعضی از کسانی که ادعای عالم بودن دارند، روشن است. اساس سحر، برکفر، شر فساد و دوری از دین، ایجاد فتنه در میان مردم و دروغ بستن بر آن‌ها استوار است.
از امام صادق÷ از پدرانش از علی÷ در حدیثى روایت است که: ما اهل خانواده‌اى هستیم که خداوند ما را محفوظ داشته تا اینکه فتنه‌گر، دروغگو، زناکار باشیم، و هر کس چیزی از این خصله‌ها در او باشد ما از او نیستیم، و او از ما نیست [۲۴۸].
[۲۴۳] تفسیر المعین (۱/۶۱). [۲۴۴] نگا: تفسیر الصافی (۱/۱۵۴)، نورالثقلین (۱/۱۰۸). [۲۴۵] وسائل الشیعة (۱۵/۳۳۰) بحارالأنوار (۷۶/۱۱۳)، الخصال (۲/۳۶۴). [۲۴۶] قرب الإسناد (۷۱)، وسائل الشیعة (۱۷/۱۴۸)، بحارالأنوار (۷۶/۲۱۰). [۲۴۷] مستدرک الوسائل (۱۳/۱۰۹)، بحارالأنوار (۶۰/۲۴)، (۸۹/۳۶۵) (۹۲/۱۲۶). [۲۴۸] وسائل الشیعة (۱۷/۱۴۸).