بخش دوم: قواعدی دربارۀ شناخت و اثبات نام‌های خداوند
با توجه به آنچه گذشت دریافتیم که خداوند دارای نام‌ها و صفاتی است که براساس زبان عربی فهمیده می‌شوند. اما باید بدانیم که نام‌های پروردگار دارای قواعدی هستند که به فهمیدن و شناخت آن‌ها کمک می‌کنند. این قواعد و اصول عبارتند از:
اولاً: همۀ نام‌های خداوند زیبا و پسندیده هستند زیرا معنای صفت کمال را در خود دارند و به هیچ عنوان دارای نقص نیستند.
خداوند می‌فرماید: ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَا﴾[الأعراف: ۱۸۰].
«و براى خدا، نام‌هاى نیک است؛ خدا را به آن (نام‌ها) بخوانید».
از جمله این نام‌ها «الرحمن» می‌باشد که یکی از نام‌های پروردگار است که بر صفت بسیار بزرگی که رحمت فراوان است دلالت دارد.
بنابراین می‌دانیم که در حدیث «لا تسبّوا الدهر، فإن الله هو الدَّهر»:«روزگار را دشنام ندهید که روزگار و دهر همان خداوند است» [۲۷۰]. دهر یکی از نام‌های پروردگار نیست. زیرا این اسم معنای نهایت خوبی و زیبایی را در خود ندارد. بلکه در این حدیث بدین علت از دشنام دادن روزگار و دهر نهی شده است که ذم و سبّ به مخلوقات و جمادات نسبت داده نمی‌شود. بلکه در واقع این دشمنام متوجه اداره کنندۀ این مخلوقات که در آن‌ها تصرف می‌کند خواهد بود. این مطلب به تفصیل در صفحات پیشین ذکر گردید.
ثانیاً: تعداد نام‌های خداوند بی‌شمار است.
زیرا پیامبر در حدیث مشهوری فرموده است: «أسألك بكُلِّ اسمٍ هُو َلَكَ، سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ أَوْ أَنْزَلْتَهُ في كتابِكَ، أَوْ عَلَّمْتَهُ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ».«خدایا تو را به همه نام‌هایت می‌خوانم که آن‌ها را بر خود گذاشته و در کتابت نازل کرده‌ای، یا به یکی از آفریده‌هایت آموخته‌ای، یا در علم غیبت آن را نزد خودت نگه‌داشته‌ای» [۲۷۱].
آن نام‌هایی که در علم غیب خداوند وجود دارند و کسی از آن‌ها اطلاعی ندارد، قابل شمارش و تعیین نیستند و کسی از تعداد و کیفیت آگاهی ندارد.
اما رسول اللهص در حـدیث دیگری فرموده‌اند: «إِنَّ للهِ تِسْعَةً وتِسْعِينَ اسْماًء - مِائةً إلا وَاحداً- مَنْ أحصاها دَخَلَ الجَنَّةَ»: «بی‌تردید خداوند ۹۹ نام دارد. هرکس آن‌ها را بشمارد وارد بهشت می‌شود.» [۲۷۲]جمع میان دو حدیث فوق به صورت زیر ممکن است:
خداوند ۹۹ نام دارد کسی که آن‌ها را ذکر کند وارد بهشت می‌شود. این بدان معنی نیست که تعداد نام‌های خداوند فقط ۹۹ اسم است، مانند اینکه بگویید من ۱۰۰ درهم دارم که آن را برای صدقه دادن آماده کرده‌ام این امر با اینکه شما پول دیگری داشته باشید که آن را برای غیر صدقه دادن تعیین کرده‌اید، تناقضی ندارد شناخت اصول و قواعد مربوط به اسماء و صفات خداوند، را از نامیدن خداوند به نام‌هایی که شایسته او نیست یا او خود آن نام را برای خود تعیین نکرده است، حفظ می‌کند. زیرا هیچ کس او را بیش از خودش نمی‌شناسد. از نشانه‌های تعظیم و احترام نسبت به خداوند و دوست داشتن او آن است که نام‌های خداوند را یاد بگیرید و آن‌ها را همواره ذکر کنید.
[۲۷۰] عوالی اللآلی (۱/۵۶)، کنز الفوائد (۱/۴۹). [۲۷۱] بحارالأنوار (۸۳/۳۱۱-۳۲۳)، ارشاد القلوب (۱/۸۱) اعلام الدین (۳۶۱). [۲۷۲] مستدرک الوسائل (۵/۲۶۴)، بحارالأنوار (۴/۱۸۶) اعلام الدین (۳۴۹)، التوحید (۱۹۴).