علت سوم: انگیزه امت و سعی و تلاش صادقانه آن‌ها برای وحدت اسلامی
یکی از بهترین صفات مسلمان این است که از جمله افرادی باشد که دغدغه و انگیزه وحدت اسلامی را دارند، و با سفارش‌ها و نصیحت‌های صادقانه برای آن تلاش می‌کنند. چون این احساس به خوبی‌های زیادی می‌انجامد و افقهای ارزشمندی را در راه دعوت و اسلوب بیان می‌گشاید، و صاحبش را با اولویت‌ها و کلیاتی که شایسته است میان آن‌ها توازن ایجاد کند، مشهور می‌سازد. همچنان که روی‌آوردن و توجه شخص مسلمان، هر چند که حق طلب باشد، تنها به امور طایفه و قوم و مذهب خود از بزرگترین علت‌های ضعف مسلمانان و عامل تقویت‌کننده جدایی و گرایش‌های هواپرستانه است.
در طول بررسی زندگی بعضی از کسانی که عقایدشان را تغییر داده‌اند و به اصلاح روی آورده‌اند، خواه در میان اهل سنت و جماعت یا سایر فرقه‌های دیگر، می‌بینیم که انگیزه‌های بعضی از آنان احساس تأسف و نگرانی از وضعیت مسلمانان و ضعف آن‌ها و تسلط دشمنانشان بر آن‌ها بوده است. که آن‌ها را به بحث و بررسی این امت مصیب زده و پریشان و جستجوی راه‌حل‌های این مسأله واداشته است. و این امر به طور طبیعی افقهای پژوهش در مورد علل دسته‌دسته شدن امت را می‌گشاید.
برقعی(/) در مورد این حالت گفته است: «از مدت‌ها پیش بر انحطاط مسلمانان و ذلت آن‌ها و تفرقه و فقرشان تأسف می‌خوردم، و راه‌های رهایی از این معضل را بررسی می‌کردم و دیدم که تاجران دین و سودجویانی که از دین سود می‌برند بزرگترین لغزش در مسیر پیشرفت مسلمانان هستند...» [۱۲۲۶].
همچنان که بیان صریح محمد حسین فضل الله در بنیانگذاری قضایای با صداقت و سعی و تلاش وی برای نظریه وحدت عملی، بدون شک در تغییر وی به یک امامیه معتدل تأثیر داشته است.
همچنین یاسری که از امامت کناره‌گیری کرده بود، در حالی که قبل از تغییر وی به گرایش وحدت مسلمانان بزرگترین آرزوی او بود [۱۲۲٧].
و همچنین دکتر موسی موسوی می‌گوید که او به خاطر واقعیت مسلمانان و اختلاف ویرانگر شیعه و سنی تأسف می‌خورد [۱۲۲۸].
از مهمترین اموری که باید از آن استفاده کنیم این است که تمامی این افراد برای تقویت این صفت پسندیده - یعنی توجه به عاقبت مسلمانان - که از بهترین امور برای وحدت است، کوشیده‌اند. چون وجود درد مشترک به طلب توافق اعتقادی و فرهنگی و دوری از غلو و خرافات و حوادث و تحلیل‌های تاریخی غلط می‌انجامد که این‌ها نه تنها وحدت‌آفرین نیست، بلکه جدایی و تنفر را تقویت می‌کند.
[۱۲۲۶] کسر الصنم ۲٧. [۱۲۲٧] القرآن و علماء اصول ومراجع الشیعة الامامیة الاثنی عشریة ص۵. [۱۲۲۸] نگا: الشیعه والتصحیح ۵.