توسل - وساطت بین الله و بندگان

فهرست کتاب

ـ مرا بخوانيد، اجابت‌ مي‌كنم‌:

ـ مرا بخوانيد، اجابت‌ مي‌كنم‌:

خداوند می‌فرماید: مرا بخوانید، اجابت‌ می‌كنم‌ و نفرموده‌ كه‌ بروید واسطه‌ بیاورید تا شما را بپذیرم‌! بلكه‌ فرموده‌: با من‌ كسی‌ را نخوانید كه‌ دلیل‌ و برهانی‌ بر خدا بودنش‌ ندارید و از روی‌ خیالات‌ و اوهام‌، صفات‌ خدایی‌ برایش‌ قائل‌ شده‌اید:

﴿وَقَالَ رَبُّكُمُ ٱدۡعُونِيٓ أَسۡتَجِبۡ لَكُمۡ[غافر: ۶۰]... ﴿وَمَن يَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ بِهِۦ[المؤمنون: ۱۱۷].

«پروردگار شما می‌گوید: مرا بخوانید تا اجابت‌ كنم‌» ... «هر كس‌ با خدا، معبود دیگری‌ را به‌ فریاد خواند، مسلّماً هیچ‌ دلیلی‌ بر آن‌ ندارد».

كسانی‌ كه‌ غیر خدا را مدعو غیبی‌ می‌دانند، در واقع‌ او را با خداوند مساوی‌ و برابر قرار داده‌اند؛ زیرا خیال‌ می‌كنند كه‌ همچون‌ خدا محدود به‌ زمان‌ و مكان‌ نیست‌، مالک نفع‌ و زیان‌ است‌، می‌شنود و پاسخ‌ می‌گوید، مشكلات‌ و گرفتاریها را برطرف‌ می‌سازد و...امّا وقتی‌ كه‌ قیامت‌ برپا می‌شود، به‌ اشتباه‌ خود پی‌ می‌برند و همین‌ افراد سوگند می‌خورند كه‌ ما آشكارا در اشتباه‌ و گمراهی‌ بوده‌ایم‌؛ چرا كه‌ مخلوقی‌ را با خالق‌ مساوی‌ قرار داده‌ایم‌:

﴿تَٱللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ ٩٧ إِذۡ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٩٨[الشعراء: ۹۷-۹۸].

«(مشركین‌ در روز قیامت‌ به‌ معبودان‌ خود می‌گویند:) به‌ خدا سوگند! ما در گمراهی‌ آشكاری‌ بوده‌ایم‌. آن‌ زمان‌ كه‌ شما را با پروردگار جهانیان‌ (در عبادت‌ و اطاعت‌ و فرمانبرداری‌ و پرستش‌) برابر می‌دانستیم‌».

آری‌! كسی‌ كه‌ موجودی‌ را در ذات‌ یا صفات‌، با خداوند برابر بداند مشرک است‌، اگرچه‌ این‌ عقیده‌ را بر زبان‌ نیاورد! ولی‌ همین‌ اندازه‌ كه‌ در درون‌ معتقد باشد كه‌ در هر زمان‌ و مكانی‌، كسی‌ دیگر نیز همراه‌ خدا، صدا و ندای‌ قلبی‌اش‌ را می‌شنود و اجابتش‌ می‌كند، شریک تراشیدن‌ برای‌ خداست‌! همان‌ منطقی‌ كه‌ مشركین‌ جاهلی‌ داشتند و می‌گفتند: آن‌ كسانی‌ را كه‌ ما به‌ فریاد می‌خوانیم‌، بندگان‌ مقرّب‌ و آبرومندی‌ هستند كه‌ در همه‌ جا حاضر و ناظرند و صدای‌ ما را می‌شنوند و نمرده‌اند و بلكه‌ زنده‌اند، و بر افكار و اعمال‌ و خواسته‌های‌ ما باخبر و بر ما محیط‌ و مسلّط‌ هستند!

موقعی‌ كه‌ قرآن‌ كریم‌ را مطالعه‌ كنیم‌، می‌بینیم‌ كه‌ مسئله‌ خواندن‌ خداوند یگانه‌ به‌ تنهایی‌ به‌ عنوان‌ مدعو غیبی‌، متجاوز از ۱۶۰ آیه‌ تكرار شده‌ است‌ كه‌ در آن‌ جمعاً ۱۴۰ مرتبه‌ جمله‌ ] «مِنْ دُونِ اللَّهِ»: «غیر از خدا» [ آمده‌ است‌. بدین‌ معنی‌ كه‌: هر آنچه‌ غیر از خداست‌، مخلوق‌ اوست‌، حال‌ چه‌ انسان‌ باشد، چه‌ حیوان‌، چه‌ ماه‌ و خورشید و ستارگان‌، یا نباتات‌ و جمادات‌ و...همه‌ و همه‌، غیر از او را شامل‌ می‌شوند؛ یعنی‌ خداوند ـ كه‌ خالق‌ است‌ ـ در یک طرف‌، و تمام‌ موجودات‌ زنده‌ و غیر زنده‌ دیگر ـ كه‌ مخلوق‌ اویند ـ در طرف‌ دیگر، و در بین‌ این‌ مخلوقات‌، موجودی‌ شریفتر و گرامیتر و قدرتمندتر از انسان‌ وجود ندارد و تمام‌ پدیده‌ها و موجودات‌ زنده‌ و غیر زنده‌ دیگر برای‌ او آفریده‌ شده‌ و مسخّر او گشته‌اند. پس‌ به‌ فریاد خواندن‌ موجودی‌ پست‌تر و پایین‌تر از انسان‌ ـ كه‌ برای‌ او آفریده‌ شده‌اند و حتّی‌ ملائكه‌ به‌ مقام‌ والایش‌ اعتراف‌ نموده‌ و در مقابلش‌ به‌ سجده‌ افتاده‌اند ـ گمراهی‌ بس‌ شدید و حماقت‌ و نادانی‌ كاملاً آشكاری‌ است‌! همچنین‌ به‌ فریاد خواندن‌ موجودی‌ دیگر كه‌ همنوع‌ اوست‌ ـ یعنی‌ انسان‌ و بندگان‌ اشرف‌ خدا ـ نیز امری‌ جاهلی‌ است‌؛ زیرا او نیز در ذات‌ و صفات‌ و تمام‌ خصوصیات‌ انسانی‌ با او برابر است‌، و كسی‌ دارای‌ قدرتی‌ غیبی‌ نیست‌ كه‌ او نداشته‌ باشد. به‌ همین‌ جهت‌، قرآن‌ كریم‌ خطاب‌ بدانان‌ كه‌ همنوعان‌ خود را به‌ فریاد می‌خوانند، چنین‌ می‌فرماید:

﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ ١٩٤[الأعراف: ۱۹۴].

«همانا كسانی‌ را كه‌ به‌ غیر از خدا به‌ فریاد می‌خوانید، بندگانی‌ مثل‌ خودتان‌ هستند. پس‌ آنها را بخوانید، اگر راست‌ می‌گویید باید به‌ شما پاسخ‌ دهند!».

یعنی‌ كسانی‌ كه‌ شما به‌ عنوان‌ مدعو غیبی‌ می‌خوانید، بندگانی‌ مثل‌ خودتان‌ فقیر و محتاجند و مالک هیچ‌ چیزی‌ نیستند، و هرگز بنده‌ به‌ بنده‌ای‌ كه‌ مانند خودش‌ نیازمند و بی‌چیز است‌، متوكّل‌ نمی‌شود و التجاء و التماس‌ نمی‌كند! بلكه‌ فقط‌ باید به‌ سوی‌ خدای‌ صمدی‌ كه‌ تنها برآورنده‌ حاجات‌ و نیازمندیهاست‌ ـ مستقیماً ـ رو كند و حاجاتش‌ را به‌ درگاهش‌ عرض‌ نماید:

﴿وَمَنۡ أَضَلُّ مِمَّن يَدۡعُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَن لَّا يَسۡتَجِيبُ لَهُۥٓ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَهُمۡ عَن دُعَآئِهِمۡ غَٰفِلُونَ ٥[الأحقاف: ۵].

«و چه‌ كسی‌ گمراه‌تر از آن‌ است‌ كه‌ افرادی‌ را به‌ فریاد بخواند كه‌ (اگر) تا روز قیامت‌ (هم‌ ایشان‌ را صدا بزند) پاسخش‌ نمی‌گویند (و نه‌ تنها جواب‌ نمی‌دهند، بلكه‌ سخنانش‌ را هم‌ نمی‌شنوند) و اصلاً از دعایشان‌ غافل‌ و بی‌خبرند!».

آیا نباید فرق‌ بین‌ خدا ـ كه‌ خالق‌ است‌ ـ و غیر خدا را ـ كه‌ مخلوق‌ است‌ ـ تشخیص‌ دهیم‌؟!.

﴿أَفَمَن يَخۡلُقُ كَمَن لَّا يَخۡلُقُ[النحل: ۱۷].

«آیا كسی‌ كه‌ خلق‌ می‌كند، مانند كسی‌ است‌ كه‌ خلق‌ نمی‌كند؟!».

آیا می‌توان‌ خالق‌ را با مخلوق‌ قیاس‌ كرد، در حالی‌ كه‌ هیچ‌ چیز و هیچ‌ كسی‌ مثل‌ او نیست‌؟!.

﴿لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ[الشوری: ۱۱]... ﴿فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ ٧٤[النحل: ۷۴].

«هیچ‌ كس‌ و هیچ‌ چیزی‌ مثل‌ او نیست‌ و او شنوا و بیناست‌» ... «پس‌ برای‌ خدا شبیه‌ و همانند قرار ندهید (و با قیاسهای‌ فاسد و تشبیهات‌ ناروا، عبادت‌ بتها و معبودان‌ دروغین‌ را تعبیر و توجیه‌ نكید). همانا خدا می‌داند و شما نمی‌دانید».

وقتی‌ كه‌ خداوند، خالق‌ و مالک همه‌ چیز در جهان‌ هستی‌ است‌ و در ذات‌ و صفاتش‌ یكتا و یگانه‌ است‌، و از رگ‌ گردن‌ به‌ انسان‌ نزدیكتر است‌، چرا غیر او را بخوانیم‌ و به‌ غیرش‌ متوسّل‌ شویم‌ و واسطه‌گانی‌ را برایش‌ بتراشیم‌؟! اصلاً روح‌ یكتاپرستی‌ در توجّه‌ مستقیم‌ به‌ خداوند ـ متعال‌ ـ است‌ و دعا و خواندن‌ او، روح‌ و مغز هر عبادتی‌ است‌؛ زیرا كسی‌ كه‌ مردم‌ را به‌ خواندن‌ خود و یا خواندن‌ غیر خدا دعوت‌ می‌كند، چون‌ در عرض‌ راه‌ خداوند قرار گرفته‌، لذا این‌ چنین‌ شخصی‌ از ریشه‌ باطل‌ می‌گردد:

﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلۡبَٰطِلُ [لقمان: ۳۰].

«این‌ بدین‌ خاطر است‌ كه‌ فقط‌ خدا حق‌ است‌ و هر آنچه‌ كه‌ غیر از او می‌خوانند، باطل‌ هستند».

بنابراین‌ به‌ فریاد خواندنِ «مِنْ دُونِ اللَّهِ» هر چه‌ و هر كس‌ باشد، شرک و باطل‌ است‌ و حتّی‌ نباید همراه‌ با خدا یا در كنار خدا، دعاها را متوجّه‌ او ساخت‌؛ زیرا خداوند رقیب‌ ندارد!.

﴿فَلَا تَدۡعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا[الجن: ۱۸].

«پس‌ همراه‌ خدا، كس‌ دیگری‌ را نخوانید».

متأسّفانه‌ بسیاری‌ از مردم‌ از این‌ حقایق‌ بی‌خبر بوده‌ و توجّهی‌ به‌ آن‌ ندارند، و وقتی‌ آنان‌ به‌ سوی‌ خداوند یكتا و یگانه‌ و بی‌نظیر دعوت‌ می‌شوند، خدا را در یگانگی‌ در «دعا و به‌ فریاد خواندن‌» قبول‌ ندارند، امّا وقتی‌ با او كس‌ دیگری‌ از بندگان‌ خاص‌ و مقرّب‌ درگاهش‌ همراه‌ شود، آنگاه‌ خدا را قبول‌ دارند و می‌گویند: حالا درست‌ شد!!

﴿إِذَا دُعِيَ ٱللَّهُ وَحۡدَهُۥ كَفَرۡتُمۡ وَإِن يُشۡرَكۡ بِهِۦ تُؤۡمِنُواْ[غافر: ۱۲]... ﴿وَإِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَحۡدَهُ ٱشۡمَأَزَّتۡ قُلُوبُ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِۖ وَإِذَا ذُكِرَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦٓ إِذَا هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ ٤٥[الزمر: ۴۵].

«هر گاه‌ خداوند به‌ تنهایی‌ خوانده‌ شود، كافر می‌شوید و اگر با او شریكی‌ آورده‌ شود، آنگاه‌ ایمان‌ می‌آورید!» ... «هنگامی‌ كه‌ نام‌ خداوند به‌ تنهایی‌ و یگانگی‌ برده‌ شود، كسانی‌ كه‌ به‌ آخرت‌ ایمان‌ ندارند، دل‌هایشان‌ می‌گیرد و بیزار می‌شود، امّا هنگامی‌ كه‌ نام‌ كسانی‌ غیر از او برده‌ می‌شود، ناگهان‌ شاد و خوشحال‌ می‌شوند!».

این‌ آیات‌ می‌گویند: كسانی‌ كه‌ به‌ خدا و قیامت‌ ایمان‌ ندارند، خدا را به‌ تنهایی‌ در هنگام‌ خواندن‌ قبول‌ ندارند و بالعكس‌، با یاد غیر خدا و نام‌ بردنشان‌ شادمان‌ می‌شوند! آیا این‌ افكار و عقیده‌ در این‌ گونه‌ افراد، شرک نیست‌؟! آیا غیر از خدا به‌ فریاد خواندن‌ و یا با خدا كسی‌ را خواندن‌ شرک نیست‌؟! اگر این‌ عقاید شرک نیست‌، پس‌ شرک به‌ خدا كدام‌ است‌؟!