آداب اسلامی

صبر و حمد و سپاس خداوند و گفتن «إنا لله وإنا إلیه راجعون»:

فرد مسلمان وقتی کسی را از دست می‌دهد خود را به زینت صبر می‌آرید و بسیار می‌گوید: (إنا لله وإنا إلیه راجعون، اللهم أجرنی فی مصیبتی واخلف لی خیرًا منها) یعنی: «بی شک ما از آن خدا هستیم و همانا همگی ما به سوی او مراجعت خواهیم کرد. خداوندا! مرا در مقابل این مصیبت پاداش بده، و در عوض آن به من بهتر عنایت فرما.» [مسلم]

و بگوید: (لا حول ولا قوة إلا بالله العلی العظیم) یعنی: «هیچ نیرویی بازدارنده از گناه و وا دارنده به نیکی بجز خداوند نیست.» و سپس برای فرد دعا نماید. وقتی پیامبر جنزد (أبی سلمه) رفت و او تازه جان سپرده بود، چشمان وی را بست و فرمود: (إن الروح إذا قبض تبعه البصر) یعنی: «زمانی که روح قبض می‌شود، چشم به دنبالش می‌نگرد.» آن وقت کسانی از خانواده‌اش ناله و زاری کردند و پیامبر جفرمود: «لا تدعوا على أنفسكم إلا بخیر؛ فإن الملائكة یؤمِّنون على ما تقولون» یعنی: «بر خویش جز دعای خیر مکنید، زیرا فرشتگان بدانچه می‌گوئید آمین می‌گویند.» سپس ادامه داد: (اللهم اغفر لأبی سلمة، وارفع درجته فی المهدیین، وأخلفه فی عقبه فی الغابرین، واغفر لنا وله یا رب العالمین، وأفسح له فی قبره، ونوِّر له فیه) یعنی: «بار خدایا ابو سلمه را بیامرز و مرتبه‌اش را در میان هدایت شدگان بلند نما و بر کسانی که از وی مانده‌اند، تو سرپرستی کن و ای پروردگار عالمیان بر وی و بر ما بیامرز و قبرش را بر وی گشاده کن و آن را برایش روشن بدار.» [مسلم]

گریستن در این مواقع با صبر و تسلیم در برابر امر خداوند منافاتی ندارد. چنانچه پیامبر جنیز هنگامی که فرزندش ابراهیم فوت کرد بر او گریست و فرمود: (إن العین تدمع، والقلب یحزن، ولا نقول إلا ما یرضی ربنا، وإنا بفراقك یا إبراهیم لمحزونون) یعنی: «همانا چشم اشک می‌ریزد و دل اندوهگین می‌شود ونمی گوئیم، مگر آنچه که پروردگار ما را راضی می‌سازد و همانا به فراق تو ای ابراهیم ما غمگینیم.» [بخاری و ابوداود]

چیزی که از آن نهی شده است انجام کارهایی همراه گریه کردن است که در شریعت مردود می‌باشند، مانند: بر سر و صورت زدن، گریبان دریدن و گفتن عبارات و سخنان جاهلیت.