۱- پذیرفتن دعوت:
احادیث زیادی دربارهی قبول کردن دعوت در دست میباشد، از جمله اینکه پیامبرجفرموده است: (حق المسلم على المسلم خمس: رد السلام، وعیادة المریض واتباع الجنائز وإجابة الدعوة وتشمیت العاطس) یعنی: «حق مسلمان بر مسلمان پنج چیز است: جواب سلام، عیادت مریض، رفتن بدنبال جنازه، قبول کردن دعوت، دعا برای عطسه زننده.» [رواه البخاری ومسلم وأحمد والترمذی والنسائی وأبو داوود وابن ماجه] اکثریت اهل علم در مورد اینکه اجابت نمودن دعوت مستحب میباشد به جز دعوت عروسی که واجب است، به خاطر فرمایش رسول خدا ج: (شرالطعام طعام الولیمة یُدعى لها الأغنیاء ویُترك الفقراء، ومن ترك الدعوة فقد عصى الله ورسوله) یعنی: «بدترین طعامها طعام عروسی است که منع میشود از آن کسی که میخواهد در آن حضور یابد، ولی دعوت میشود به آن کسی که از آن امتناع میورزد، و کسی که دعوت را قبول نمیکند، همانا نافرمانی خدا و رسول او را نموده است.»
شیخ ابن عثیمین/دربارهی شرایط پذیرفتن دعوت چنین میگوید:
۱- دعوت کننده از کسانی باشد که ترک کردن و بیاعتنایی به او واجب یا سنت نباشد.
۲- در مکانی که دعوت برگزار میشود منکری وجود نداشته باشد، چنانچه در آن جا منکر وجودداشته باشد و وی میتواند آن را برطرف نماید حضور وی در آنجا به دو دلیل واجب است: رفع آن منکر و پذیرش دعوت.ولی درصورت عدم توانایی زدودن منکر حضور در آن مکان حرام میباشد.
۳- دعوت کننده یک مسلمان باشد، در غیراینصورت قبول دعوت وی واجب نیست.
۴- منبع درآمد فرد از راه حرام نباشد.
۵- اجابت دعوت مذکور مستلزم کنار نهادن یک واجب دیگر یا چیزی که واجب تر از قبول دعوت است، نباشد و درصورت وجود این استلزام اجابت دعوت حرام خواهد بود.
۶- مستلزم ضرری در رفتن و سفر کردن نباشد، مثلاً فرد مجبور باشد برای رفتن به مکان دعوت سفر نموده یا از اهل و خانوادهاش که به وجود او نیاز دارند جدا شود.
کلامی مفید از کتاب «التوحید» با اندکی دخل و تصرف.
این را هم اضافه میکنیم که:
۷- فرد دعوت کننده به طور معین و خصوصی شخص را دعوت ننموده باشد و مثلاً در یک مجلس و به طور عام اشخاص را دعوت نماید، در این حالت اجابت دعوت واجب نیست.
مسأله: آیا کارتهای دعوتی که پخش میشوند به منزلهی دعوت شفاهی هستند؟
اگر کارتهایی که برای مردم ارسال میشوند و به طور عام بوده و مشخص نباشد که به چه کسی داده شدهاند میتوان گفت که مشابه دعوت عام بوده و قبول چنین دعوتی واجب نمیباشد. لیکن اگر فرد بداند یا گمان غالب چنان باشد که دقیقاً منظور فرستندهی کارت خود آن فرد میباشد، شامل حکم دعوت شفاهی خواهد بود.