آداب رفتار با حیوانات

پیامبر جبرای اصحابش تعریف می‌کند که مردی داشت در راهی می‌رفت، سخت تشنه شد و دنبال آب می‌گشت تا بنوشد. و چاهی را دید در آن فرو شد و آب آشامید، و بعد از آن بیرون شد، ناگهان سگی را دید که از شدت تشنگی زبان از کامش برآمده بود، از تشنگی خاک خیس را می‌خورد. با خود گفت: این سگ هم مثل من به سختی تشنه شده، پس به چاه درآمده کفشش را آب کرده آن را بدهن خود گرفت، از چاه بالا آمد و سگ را سیراب کرد، خداوند مزد این عمل را داد و او را آمرزید. صحابه گفتند: یا رسول الله، آیا در کمک کردن به چارپایان پاداش داده می‌شود؟ آن حضرت جفرمود: (فی كل ذات كَبِد رَطْبَة أجر) یعنی: «در (کمک به) هر جگر تازه ای پاداش است.» [متفق علیه]

***

خداوند انسان را خلق کرد و او را کرامت بخشید و حیوانات را برای خد.مت به او در برآوردن نیازهایش به تسخیرش در آورد. انسان از گوشت و شیر آن‌ها تغذیه نموده و لباس‌هایش را از پشم و پوست آنان می‌سازد و برخی را برای زیبایی و علاقه نگاه می‌دارد.

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿ وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ ٥ وَلَكُمۡ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسۡرَحُونَ ٦ وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ ٧ وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ ٨ ﴾[النحل: ۵-۸] یعنی: «و چارپایان را براى شما آفرید در آن‌ها براى شما [وسیله] گرمى و سودهایى است و از آن‌ها مى‏خورید * و در آن‌ها براى شما زیبایى است آنگاه که [آن‌ها را] از چراگاه برمى‏گردانید و هنگامى که [آن‌ها را] به چراگاه مى‏برید * و بارهاى شما را به شهرى مى‏ب رند که جز با مشقت بدنها بدان نمى‏توانستید برسید قطعا پروردگار شما رئوف و مهربان است * و اسبان و استران و خران را [آفرید] تا بر آن‌ها سوار شوید و [براى شما] تجملى [باشد] و آنچه را نمى‏دانید مى‏آفریند.»

از جمله آدابی که باید انسان مسلمان در برخورد با حیوانات رعایت کند، موارد زیر می‌باشند: