شرح ریاض الصالحین - جلد پنجم

۱۹۷- باب: کوتاه گزاردن سنت صبح؛ و آن‌چه در آن خوانده می‌شود و بیان وقتِ آن

۱۱۱۱- عن عائشةل: أنَّ رسولَ اللهج كَانَ يُصَلّي رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ بَيْنَ النِّدَاءِ وَالإقَامَةِ مِنْ صَلاَةِ الصُّبْحِ.[متفق عليه] [صحیح بخاری، ش: ۶۱۹؛ و صحیح مسلم، ش: ۷۲۴.]

وفي روايَةٍ لَهُمَا: يُصَلِّي رَكْعَتَي الفَجْرِ، إذا سَمِعَ الأذانَ فَيُخَفِّفُهُمَا حَتَّى أقُولَ: هَلْ قَرَأَ فِيهما بِأُمِّ القُرْآنِ.

وفي رواية لمسلمٍ: كَانَ يُصلِّي رَكْعَتَي الفَجْرِ إذَا سَمِعَ الأذَانَ وَيُخَفِّفُهُمَا.

وفي رواية: إذَا طَلَعَ الفَجْرُ.

ترجمه: عایشهلمی‌گوید: رسول‌اللهجدر بین اذان و اقامه‌ی نماز صبح، دو رکعتِ کوتاه نماز می‌خواند.

و در روایتی از بخاری و مسلم آمده است: رسول‌اللهجهنگامی‌که اذانِ صبح را می‌شنید، دو رکعت (سنتِ) صبح را می‌خواند و این دو رکعت را به‌اندازه‌ای کوتاه می‌خواند که با خود می‌گفتم: آیا سوره‌ی فاتحه را خواند؟

و در روایتی از مسلم آمده است: رسول‌اللهجپس از شنیدن اذان صبح، سنت صبح را می‌گزارد و هر دو رکعتش را کوتاه می‌گزارد.

و در روایتی دیگر آمده است: هنگامی‌که سپیده‌ی صبح می‌دمید.

۱۱۱۲- وعن حفصةل: أنَّ رَسُولَ اللهِج كَانَ إذَا أذَّنَ المُؤَذِّنُ لِلْصُّبْحِ وَبَدَا الصُّبْحُ، صَلَّى رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ.[متفق عليه] [صحیح بخاری، ش: ۶۱۸؛ و صحیح مسلم، ش: ۷۲۳.]

وفي رواية لمسلم: كَانَ رسول اللهج إذَا طَلَعَ الفَجْرُ لا يُصَلِّي إلا رَكْعَتَيْنِ خَفِيفَتَيْنِ.

ترجمه: حفصهلمی‌گوید: رسول‌اللهجپس از این‌که مؤذن برای صبح اذان می‌داد و سپیده‌ی صبح نمایان می‌شد، دو رکعتِ کوتاه نماز می‌خواند.

و در روایتی از مسلم آمده است: رسول‌اللهجپس از طلوع سپیده‌دم، فقط دو رکعتِ کوتاه، نماز می‌خواند.

۱۱۱۳- وعن ابن عمرب قَالَ: كَانَ رسول اللهج يُصَلِّي مِنَ اللَّيْلِ مَثْنَى مَثْنَى، وَيُوتِرُ بِرَكْعَةٍ مِنْ آخِرِ اللَّيْلِ، وَيُصَلِّي الرَّكْعَتَيْنِ قَبْلَ صلاةِ الغَدَاةِ، وَكَأنَّ الأَذَانَ بِأُذُنَيْهِ.[متفق عليه] [صحیح بخاری، ش: ۹۹۵؛ و صحیح مسلم، ش: ۷۴۹.]

ترجمه: ابن‌عمربمی‌گوید: رسول‌اللهجدر شب، دورکعت‌ دورکعت نماز می‌خواند و در پایان شب یک رکعت وتر می‌گزارد و پیش از فرض صبح دو رکعت به‌جا می‌آورد؛ چنان‌که گویی اقامه‌ی نماز در گوش اوست. [یعنی رسول‌اللهجمانندِ کسی که صدای اقامه را می‌شنود و نمازش را با شتاب می‌خوانَد تا به جماعت برسد، سنت صبح را کوتاه می‌خواند. [مترجم]]

۱۱۱۴- وعن ابن عباسٍب: أنَّ رَسُولَ اللهِج كَانَ يَقْرَأُ في رَكْعَتَي الفَجْرِ في الأُولَى مِنْهُمَا: ﴿قُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا ﴾الآية الَّتي في البقرة، وفي الآخِرَةِ مِنْهُمَا:﴿ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ﴾.

وفي رواية: وفي الآخِرَةِ الَّتي في آل عمران: ﴿تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۢ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ﴾. [هر دو روايت را مسلم نقل كرده است.] [صحیح مسلم، ش: ۷۲۷.]

ترجمه: ابن‌عباسبمی‌گوید: رسول‌اللهجدر رکعتِ نخست سنت صبح آیه‌ی ﴿قُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا﴾ [بقره: ۱۳۶] را که در سوره‌ی بقره است، می‌خواند و در رکعت دوم، آیه‌ی ﴿ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ﴾ [آل‌عمران:۵۲.] را.

و در روایتی دیگر آمده است: در رکعت دوم، این آیه‌ی سوره‌ی ال‌عمران را تلاوت می‌کرد که: ﴿تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۢ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ﴾. [آل‌عمران: ۶۴]

۱۱۱۵- وعن أبي هريرةَس أنَّ رَسُولَ اللهِج قرأ في رَكْعَتَي الفَجْرِ: ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١﴾وَ ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١﴾.[روایت مسلم] [صحیح مسلم، ش: ۷۲۶.]

ترجمه: ابوهریرهسمی‌گوید: رسول‌اللهجدر دو رکعتِ (سنت) صبح، ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١﴾و ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١﴾را می‌خواند.

۱۱۱۶- وعن ابن عمرب قَالَ: رَمَقْتُ النَّبِيَّج شَهْراً فَكَانَ يَقْرَأُ في الرَّكْعَتَيْنِ قَبْلَ الفَجْرِ: ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١﴾وَ ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١﴾ .[ترمذی این حدیث را روايت كرده و گفته است: حسن صحیح می‌باشد.] [صحیح الترمذی، از آلبانی/ش: ۳۴۱.]

ترجمه: ابن‌عمربمی‌گوید: یک ماهِ تمام پیامبرجرا زیر نظر گرفتم؛ آن بزرگوار در دو رکعتِ پیش از فرضِ صبح، سوره‌های ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١﴾و ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١﴾را می‌خواند.

***