سنت در قرائت:
سنت در قرائت آن است که در حالت مقیم بودن و اطمینان خاطر، در نماز فجر و ظهر، «طوال مفصل» (از سوره‌ی حجرات تا سوره‌ی بروج) در نماز عصر و عشأ، «اوساط مفصل» (از سوره‌ی بروج تا سوره‌ی لم یکن) و در نماز مغرب قصار سوره‌ها (از لم یکن تا آخر قرآن) خوانده شود ولی بدین صورت همیشه لازم گرفتن و عمل کردن مسنون نیست. زیرا پیامبر اکرمصگاهی در نماز فجر «معوذتین» (هر دو قل أعوذ) می‌خواندند، و گاهی در نماز مغرب سوره‌ی «طه» و سوره‌ی «النجم» و «المرسلت» را می‌خواندند. پس اگر مقتدی‌ها فارغ و مشتاق هستند، خواندن قرائت طویل اشکالی ندارد.
چنان‌که حضرت ابوبکر صدیقسدر نماز فجر در یک رکعت سوره‌ی «بقره» را خواند و آن حضرت در دو رکعت مغرب سوره‌ی «اعراف» را خواندند و حضرت عثمانسدر یک رکعت اکثر سوره‌ی «یوسف» را می‌خواند.
ولی با این وجود رعایت حال مقتدیان لازم است به خصوص در این زمان، تا مردم از جماعت متنفر نشوند.
حضرت معاذبن جبلسیک شب در نماز عشأ سوره‌ی «بقره» خواند یک نفر از مقتدیان نزد پیامبر اکرمصشاکی شد، آن‌حضرت فرمودند: «ای معاذ! مگر تو مردم را در فتنه و معصیت می‌اندازی؟ سوره‌های مختصری همچون «سبح اسم» و «الشمس» و مانند آنها بخوان».
پیامبر اکرمصدر نماز فجر روز «جمعه» سوره‌ی «الم سجده» و سوره‌ی «دهر» را می‌خواندند. پس سنت است که در نماز فجر روز جمعه گاهی این سوره‌ها هم خوانده شوند.
هنگامی که امام مشغول قرائت است باید ساکت و متوجه قرائت امام بود. در نوافل اگر آیات ترغیب و ترهیب، خوانده شوند، دعا، استغفار و پناه خواستن از دوزخ و درخواست بهشت سنت است.
وقتی از قرائت فارغ شود، تکبیر گویان به رکوع رود و در رکوع هر زانوی خود را با هردو دست محکم بگیرد و انگشتان را گشاده نگاه دارد و سر و پشت خود را با کمر برابر کند و به نسبت درنگ کردن در قیام، در رکوع درنگ نماید و «سُبحَانَ رَبِّیَ العَظِیم» [۶]گوید.
حد اقل سه بار تسبیح در رکوع سنت است و بیشتر هم اشکالی ندارد. اما رعایت عدد طاق کند یعنی هرچند بار می‌گوید، فرد گوید نه جفت. مقتدی بعد از امام به رکوع رود، زیرا جلو رفتن مقتدی از امام در تمام ارکان، حرام است.
آنگاه امام سر را بلند کرده، «سَمِعَ ا‌للهُ لِمَن حَمِدَهُ» [۷]گوید، و منفرد هم «رَبَّنا لَكَ الحَمدُ» [۸]گوید و از نظر صاحبین امام هردو را گوید.
سپس تکبیرگویان به سجده رود، بدین صورت که اول هردو زانو را گذاشته سپس هردو دست را سپس بینی و پیشانی را میان هردو دست‌ها قرار دهد و انگشتان دست را به هم چسبانده به سوی قبله قرار دهد. نیز انگشتان پاها را به طرف قبله متوجه سازد.
مرد در حالت سجده بازوها را از پهلو، شکم را از ران و ساق، و ذراع دست را از زمین دور نگه دارد و زن در سجده این همه اعضا را به هم بچسباند و به نسبت قیام و رکوع، سجده کند و تسبیح سجده را طاق بخواند و حداقل سه بار تسبیح سنت است. در خواندن تسبیح عجله نکند بلکه با آهستگی و اطمینان بخواند. سپس تکبیرگویان سر را از سجده بلند کرده با اطمینان بنشیند و در نوافل این دعا را بخواند.
«اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیْ وَارْحَمْنِیْ، وَاهْدِنِیْ، وَاجْبُرْنِیْ، وَعَافِنِیْ، وَارْزُقْنِیْ، وَارْفَعْنِیْ» [۹].
آنگاه تکبیر گویان بلند شود، بدین صورت که اولاً سر خویش را از سجده بردارد و سپس هردو دست و بعد زانوها را برداشته و به طور مستقیم بایستد و رکعت دوم را مانند رکعت اول ادأ کند. البته در رکعت دوم، ثنأ و تعوذ نیست.
هنگامی که رکعت دوم تمام شود، پای چپ را پهن کند روی بنشیند و پای راست را قائم کرده انگشتان هردو پا را به سوی قبله متوجه سازد و هردو دست را بر هردو ران گذاشته دو انگشت «خنصر» و «بنصر» از دست راست را گره کند و یا انگشت وسطی و ابهام را حلقه نماید و انگشت شهادت را گشاده نگه دارد و تشهد بخواند. هنگام گفتن کلمه شهادت با انگشت شهادت اشاره کند. انگشتان هردو دست راست را به طرف قبله متوجه کند و در قعده‌ی اولی فقط تشهد بخواند بعد از آن، تکبیر گویان به سوی رکعت سوم برخیزد و در رکعت سوم و چهارم فقط سوره‌ی فاتحه با «بسم‌الله» را آهسته بخواند هنگامی که از رکعت چهارم فارغ شود، قعده‌ی اخیره را مانند قعده‌ی أولی به جا آورد و بعد از خواندن تشهد، درود بخواند سپس مانند دعاهایی که در قرآن و أدعیه‌ی مأثوره، منقول‌اند، دعا کند بخصوص این دعا را همیشه ورد زبان سازد:
«اللَّهُمَّ إِنِّیْ أَعُوْذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَأَعُوْذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِیْحِ الدَّجَالِ، وَأَعُوْذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَحْیَا وَالْمَمَاتِ، اللَّهُمَّ إِنِّیْ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ المَأْثَمِ والمَغْرَمِ» [۱۰].
آنگاه سلام گوید و به نمازش خاتمه دهد.
زن در هردو قعده بر نشیمنگاه چپ خود بنشیند و هردو پا را از جانب راست بیرون آورد.
چون سلام یک نوع دعا هست لذا کسی که تنها نماز می‌خواند سلام خویش ملائکه را نیت کند و امام در سلام خود، ملائکه و مقتدیان آن سو را نیت کند و مقتدی در سلام خود، ملائکه و امام و آنهایی را که در طرف او قرار دارند، نیت کند.
کسی که نماز می‌خواند سعی کند همیشه نماز را با خشوع و خضوع تمام ادا کند. عجله نکند و در حین قیام، نگاهش بر محل سجده باشد و به جز جای سجده، جای دیگر را نگاه نکند.
[۶] «پروردگار بزرگم پاک و منزّه است». [۷] «الله شنید و قبول کرد ستایش کسى را که او را ستایش نمود». [۸] «پروردگارا! حمد و ستایش از آن توست». [۹] «بار الها! مرا ببخش. به من رحم کن، مرا هدایت کن، کوتاهىهاى مرا جبران کن، و به من عافیت و رزق عطا کن، و مقامم را رفیع گردان». [۱۰] «الهى! من از عذاب قبر، و از فتنهى مسیح دجّال، و فتنهى زندگى و مرگ به تو پناه مى‌برم. بار الها! من از گناه و زیان، به تو پناه مى‌آورم».