فرضیت حج و حكمت مشروعیت آن:
حج، رکن پنجم از ارکان اساسی اسلام است که بر مسلمانان فرض گردیده.
مسلمان در حج، نهایت بندگی و فروتنی خویش را به بارگاه خداوند متعال به نمایش می‌گذارد.
حج، هم عبادت بدنی است مانند نماز و هم عبادت مالی است مانند زکات.
بطور خلاصه حج را می‌توانیم چنین تعریف کنیم:
«قصد سفر به سوی خانه‌ی خدا با احرام به نیت حج برای انجام فرایض آن از قبیل: طواف خانه‌ی کعبه و وقوف به عرفات».
خداوند متعال حج را با آیه‌ی ذیل قرآن بر مسلمانان فرض کرده است:
﴿ََلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ ﴾[آل‌عمران: ۹۷].
«خداوند حج را بر مردم فرض کرده است بر کسانی که توان سفر به خانه‌ی او را داشته باشند و هرکس احکام الهی را منکر شود، پس خداوند از جهانیان بی‌پرواست».
و پیامبر گرامی اسلام نیز در این باره چنین می‌فرماید:
«بُنِیَ الإِسْلامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ, وَإِقَامِ الصَّلاةِ, وَإِیتَاءِ الزَّكَاةِ, وَصَوْمِ رَمَضَانَ, وَحَجِّ الْبَیْتِ» [۳۳].
«ساختمان اسلام بر پنج چیز استوار است:
۱- گواهی به یگانگی خداوند و نبوت حضرت رسول اکرم
۲- برپاداشتن نماز
۳- دادن زکات
۴- روزه‌ی ماه رمضان
۵- حج خانه‌ی کعبه».
[۳۳] أخرجه البخاری فی أول کتاب الإیمان ۷/۱، ومسلم ۳۴/۱ ونحوه فی حدیث جبریل.