ما لا بد منه - احکام و مسائل فقه حنفی به زبان ساده

فهرست کتاب

مسائل‌ معروف‌ دوازده‌گانه:

مسائل‌ معروف‌ دوازده‌گانه:

۱- اگر بعد از تشهد و قبل‌ از سلام، تیمم‌کننده‌ای‌ بر استفاده‌ از آب‌ توانایی‌ حاصل‌ کرد،

۲- یا کسی‌ که‌ قرائت‌ یاد نداشت، سوره‌ای‌ را آموخت،

۳- یا به‌ برهنه‌ای‌ که‌ نماز را در حالت‌ برهنگی‌ می‌خواند، پارچه‌ای‌ رسید،

۴- یا اشاره‌ کننده‌ای‌ بر رکوع‌ و سجده‌ توانایی‌ حاصل‌ کرد،

۵- یا مدت‌ مسح‌ موزه‌ها تمام‌ شد،

۶- یا موزه‌ها را از طریق‌ انجام‌ عمل‌ کم‌ از پا بیرون‌ کشید،

۷- یا صاحب‌ ترتیبی‌ نماز فوت‌ شده‌ای‌ به‌ یادش‌ آمد،

۸- یا شخص‌ قاری‌ کسی‌ را که‌ نمی‌داند چه‌ بخواند (اُمی) جانشین‌ خویش‌ تعیین‌ نمود،

۹- یا آفتاب‌ در نماز فجر طلوع‌ کرد،

۱۰- یا وقت‌ ظهر نماز جمعه‌ به‌ پایان‌ رسید،

۱۱- یا صاحب‌العذر از معذوریت‌ خویش‌ رهایی‌ یافت،

۱۲- یا باند زخم‌ بر اثر بهبودی‌ زخم‌ افتاد،

در تمام‌ صورتهای‌ بیان‌ شده‌ از نظر امام‌ اعظم، نماز باطل‌ می‌شود، زیرا بیرون‌ آمدن‌ از نماز باید با عمل‌ شخص‌ نمازگزار باشد. و از نظر صاحبین‌ باطل‌ نمی‌شود.

مسأله:

‌‌اگر کسی‌ در حالت‌ رکوع‌ یا سجده‌ بی‌وضو شد و خواست‌ بر همان‌ نماز بنأ کند، رکوع‌ و سجده‌ای‌ را که‌ در آن‌ بی‌وضو گردیده، اعاده‌ نماید و اگر در حالت‌ رکوع‌ یا سجده، به‌ یادش‌ آمد که‌ یک‌ سجده‌ از رکعت‌ اول‌ ترک‌ گردیده‌ یا سجدۀ‌ تلاوتی‌ فوت‌ شده، سجدۀ فراموش‌ شده‌ را قضأ کند ولی‌ اعادۀ‌ این‌ سجده‌ هم‌ مستحب‌ است.

‌اگر امام‌ دارای‌ یک‌ مقتدی‌ باشد و امام‌ بی‌وضو شود همان‌ مقتدی خود به‌ خود قائم‌ مقام‌ امام‌ تعیین‌ می‌شود و اگر مقتدی‌ زن‌ یا کودک‌ باشد نماز امام‌ و مقتدی‌ هردو باطل‌ می‌شود.

و طبق‌ یک‌ روایت‌ از مذهب، در صورتی‌ که‌ امام، آن‌ زن‌ یا کودک‌ را رسماً‌ جانشین‌ خویش‌ تعیین‌ نکند، نماز امام‌ فاسد نمی‌شود.

مسأله:

‌اگر امام‌ در خواندن‌ قرائت‌ گیر کرد و نتوانست‌ به‌ قرائتش‌ ادامه‌ دهد، در صورتی‌ که‌ به‌ مقدار صحیح‌ شدن‌ نماز، خوانده‌ بود، بلافاصله‌ به‌ رکوع‌ برود.

مسأله:

‌مقتدی‌ امام‌ را در هر رکنی‌ از ارکان‌ نماز یافت، در انجام‌ آن‌ رکن‌ تأخیر نکند بلکه‌ با همان‌ حال‌ اقتدا کند و تابع‌ امام‌ شود.

در صورتی‌ که‌ رکوع‌ یک‌ رکعت‌ را یافت، یک‌ رکعت‌ کامل‌ را یافته‌ و اگر رکوع‌ را نیافت‌ آن‌ رکعت‌ فوت‌ گردیده‌ است.

پس‌ از اینکه‌ امام‌ نماز را به‌ پایان‌ رساند، مسبوق‌ برخیزد و مقتدی نمازی‌ که‌ از او فوت‌ گردیده، بدین‌ صورت‌ بخواند که‌ به‌ اعتبار قرائت، اول‌ نماز را در نظر بگیرد و به‌ اعتبار قعده‌ی‌ تشهد، آخر نماز را.

مسأله:

‌اگر کسی‌ بعد از دو رکعت‌ در قعده‌ی‌ اولی‌ ننشست‌ و به‌ طرف‌ رکعت‌ سوم‌ بلند شد، در صورتی‌ که‌ به‌ سوی‌ قعده‌ نزدیک‌تر است‌ برگردد، بنشیند و تشهد بخواند و سجده‌ی‌ سهو لازم‌ نیست. و اگر به‌ سوی‌ قیام‌ نزدیک‌تر است، برای‌ قعده‌ برنگردد و برای‌ جبران‌ آن، سجده‌ی‌ سهو ادأ کند.

‌‌اگر بعد از چهار رکعت‌ روی‌ قعده‌ی‌ اخیره‌ ننشست‌ و به‌ طرف‌ رکعت پنجم‌ بلند شد تا زمانی‌ که‌ برای‌ رکعت‌ پنجم‌ سجده‌ نکرده‌ برگردد به‌ سوی‌ قعدۀ‌ اخیره‌ و تشهد بخواند و به‌ محض‌ اینکه‌ برای‌ رکعت‌ پنجم‌ سجده‌ کرد، فرض‌ او باطل‌ می‌شود و یک‌ رکعت‌ دیگر بخواند تا همگی‌ نفل‌ حساب‌ شوند و فرض‌ را دوباره‌ برگرداند.