توشه دعوتگران و مربیان
دعوتگران و مربیان میتوانند نکات زیرا را از حدیث برگیرند:
۱- اهمیتدادن به قلب، عقل و بدن، تا در انجام مسئولیتهای محوله قوی گشته و محبت، مغفرت و رضای خدا را به دست آورند.
۲- ضرورت آزادی از اسارت، تنبلی و ناتوانی، با یاریجستن از خداوند و کوشش در به دستآوردن هرآنچه خیر و منفعت انسان در آن باشد.
۳- بستن راه شیطان که ارادهها را سست میکند، انسان مسلمان نباید در برخورد با مشکلات دچار وسوسههای شیطان گردیده، همیشه در افسوس برگذشته به سر برد.
بلکه باید همه کارها را تقدیر خدای مختار و توانا بداند، اگرچه افسوس بر فوتکار خیر اشکالی ندارد، چنانچه پیامبر جدر زمان حج فرمودند: ای کاش من هم قبلاً قربانی خود را نمیآوردم و از اول نیت عمره میکردم [۸].
۴- شفقت و مهربانی نسبت به مسلمانانی که به شعائر دینی خود پایبند، ولی در دعوت و تبلیغ ضیعفاند، زیرا آنها با همه کوتاهیها از تمام آنانی که با پیامبر جدر ستیزند و به ظاهر مسلمان نامیده میشوند و در باطن نسبت به اسلام و مسلمین کینه دارند، بهترند و از اینجاست که پیامبر جمیفرماید: و در هریک از مؤمنین قوی و ضعیف، خیری نهفته است.
[۸] این قسمتی از حدیث طولانی است که مسلم در صحیح خود کتاب الحج باب حجة النبی ج۲۰ / ۸۸۶ – ۸۹۲ شمارۀ ۱۴۷ آورده. - ابوداود در سنن خود کتاب المناسک باب صفة حجة النبی ج۲۰ / ۴۵۵ – ۴۵۶ شمارة ۱۹۰۵ آورده. و ابن ماجه در سنن خود کتاب المناسک باب حجة الرسول ج۲۰ / ۱۰۲۲ – ۱۰۲۷ شماره ۳۰۷۴ آورده. و نسائی در سنن خود کتاب الحج باب الکراهیه فی الثیاب ۵۰ / ۱۴۳ آورده است. و دارمی در المناسک باب سنة الحاج ۲۰ / ۴۵ – ۴۹ و احمد در مسند خود ۳ / ۳۲۰ آورده است.