تفسیر سوره فاتحه

فهرست کتاب

چرا (ملک) به (یوم الدین) تخصیص یافته است؟

چرا (ملک) به (یوم الدین) تخصیص یافته است؟

(یوم الدِّین)، روز سزا و جزاست و روز محاسبه است، روزی که هر کس هر چه کرده نتیجه‌اش را در آن روز خواهد دید، به همین خاطر مردم تعلق خاطر به این روز دارند، و لذا کسی هم که مالک این روز باشد مورد توجه قرار می‌دهند، پس در قلب بنده توجه به دنیا و محبت دنیا و عبادت در آن از یک طرف، و توجه به آخرت از طرف دیگر، با هم جمع می‌شوند، که با تکرار این آیه توجه‌اش به آن طرف [آخرت و روز سزا و جزا] معطوف می‌گردد.

همچنین یکی دیگر از وجوه و علتهای تخصیص ملک به (یوم الدِّین) این است که آیه در قلب بنده مؤمنی که در حال تلاوت آن است، چیزهایی را که در (یوم الدِّین) روی می‌دهد و همه حالات آنجا را مجسّم خواهد کرد، زیرا او گفته (مالک یوم الدین) و آن روز، روزی است که همه این امور رخ می‌دهد که از آن جمله‌اند: برخاستن مردم از مقبره‌هایشان، رفتن مردم به صحرای محشر و ... تا رفتن بهشتیان به بهشت، و ورود جهنمیان به جهنم.

بنابراین کسی که با تأمل و تدبر آیه ﴿مَٰلِكِ يَوۡمِ ٱلدِّينِ ٤ را بخواند همه حوادث قیامت به تفصیل در ذهنش مجسم می‌شود و این باعث خوف فزاینده می‌شود، خوفی که از کلمه (مالک) به تنهایی نشأت نمی‌گیرد.

این مسأله در تفسیر ﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ ٥ به ما کمک می‌کند. و این همان غرض و مقصودی است که با فهم و تدبر حاصل می‌شود زیرا پیامبرانمبعوث شده‌اند تا بندگان را به بندگی خدای یگانه به تنهایی دعوات و راهنمایی کنند.