دعا در سورة فاتحه

بعد از این توضیحات به مجموعه ﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ ٦ صِرَٰطَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِمۡ غَيۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ عَلَيۡهِمۡ وَلَا ٱلضَّآلِّينَ ٧﴾ بر می‌گردیم و باید توجه کنیم که این دعائی است که خدا برای راهنمایی بندگان و تبیین این راه نازل کرده است. و بندگانش را در این دعا متنبّه ساخته که باید چه چیزی در قلبشان باشد، زیرا دعا کننده به هنگام دعا، آنچه را دعا می‌کند، مجسم می‌سازد، هنگامی که می‌گوید ﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ﴾راه یافتن به این راه را از خداوند طلب می‌کند، و همچنین به توصیف آن (صراط) می‌پردازد: ﴿صِرَٰطَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِمۡ﴾و این یعنی او دوست دارد راه انعام شوندگان را بپیماید. و بعد که ادامه می‌دهد ﴿غَيۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ...﴾یعنی او راغب نیست و نه دوست دارد و نه خوشش می‌آید و بلکه پناه می‌برد به خدا از راه کسانی که عالمانه به مخالفت برخاستند و نیز از راه کسانی که جاهلانه به عبادت پرداختند.

به این وسیله مشاهده می‌شود که این آیات هدایت را از همه جوانبش در قلب نمایان می‌کنند بگونه‌ای که اگر دعا کننده در حقیقت این دعا تأمل کند راههای ورود شیطان [به قلبش] مسدود و بسته خواهد شد.

پس این (صراط مستقیم) است که به خدا منتسب بوده و بنده به آن نیاز دارد و آنگاه که آن را از خدا می‌خواهد، کسانی را به یاد می‌آورد که مورد انعام واقع شده‌اند و آنان مطیع خدا و رسولش و پرهیزگار بوده‌اند، سپس در قلبش نسبت به راه کسانی که عالمانه مخالفت کردند و یا جاهلانه عبادت کردند بغض و کراهت پدیدار می‌آید. و این اصناف در بین این امت نیز فراوانند، یعنی کسانی که جاهلانه خدا را عبادت می‌کنند و یا درباره عقاید، عبادات، فقه، سلوک و ... عالم و آگاهند ولی با آن مخالفت می‌کنند و نیز کسانی که بدون بصیرت عبادت می‌کنند فراوانند.