مصاهرت (خویشاوندی) در اسلام
بعد از اینکه اسلام در شبه جزیرهی عربستان ظهور کرد، امور پسندیده و ارزشهای والای اخلاقی را باقی گذاشت و از کارهای زشت باز داشت، و خداوند متعال واضح ساخت که تقوی و خوف الهی ارزش ویژه دارد، فقهای کرام موضوع کفائت در دین و نسب و حرفه را مهم شمرده و بحثهای طولانی در این رابطه در کتابهای فقهی آوردهاند.
و اما مسألهی غیرت و حفظ آبرو در اسلام به قدری مهم شمرده شده که حتی پیامبر ج آنکه در راه دفاع از آبرو و عزت خویش کشته شود را شهید نامیدهاند، و شخص پیامبر ج در دفاع از زنی که یهود با آبروی او بازی کرده بودند دست به شمشیر برده و خود فرماندهی لشکر را به عهده گرفتند و داستان مشهور است.
سپس به برخی احکام شرعی از جمله شرط بودن ولی در عقد نکاح و حضور دو شاهد در آن تأمل کن، بلکه نظری هم در حد زنا و قذف (تهمت به زن پاکدامن) و احکام دیگری که آبرو عزت زن مسلمان را نگه میدارد، بیانداز.
و پس از همهی اینها با یکدیگر فکر کنیم و سوالهای ذیل را پاسخ بگوئیم: علی پهلوان شجاع است و دخترش ام کلثوم را به همسری عمربن خطاب در می آورد، سوال اینجا است که آیا علی از عمر ترسیده است؟ شجاعت و رادمردی او کجا رفته؟ محبت و دوستی اش با فرزند چه شد؟ آیا دختر را به ظالم میسپارد؟ غیرتش بر دین خدا کجا رفت؟ سوالهای زیادی که پایانی ندارد، یا اینکه بگوئیم علی دخترش را به نکاح عمر در آورد زیرا عمر را دوست داشت و عمر نزد او شخصیت والا و بزرگی بود.
بلی، عمر فاروقس با نوهی رسول الله ج نکاح شرعی و آبرومندانه ای انجام داد که هیچ شائبهای در آن وجود نداشت، و این ازدواج اوج محبت و دوستی موجود بین دو خانواده را به خوبی میرساند، چرا اینطور نباشد در حالی که رسول الله ج داماد عمر فاروق بودند، و قبل از اینکه امیرالمؤمنین عمر با ام کلثوم ازدواج کند خویشاوندی بین این دو خانواده قائم بوده است.
اینک بعضی از نصوص را که در کتابهای معتبر و از علمای معتمد آنان در مورد اثبات ازدواج عمر فاروقس با أم کلثومل آمده نقل میکنیم.
صفی الدین محمد بن تاج الدین – معروف به ابن طقطقی حسنی متوفای ۷۰۹هـ نسبدان و مورخ و امام – در کتابش که آن را به اصیل الدین حسن بن نصیرالدین طوسی دوست هولاکو هدیه کرد و کتاب را به نام او نامگذاری کرد – در ذکر دختران علیسمیگوید: یکی از دختران علی أم کلثوم بود که مادرش فاطمه دختر رسول خداج بود، عمر بن خطاب با أم کلثوم ازدواج کرد و از او صاحب فرزندی به نام زید شد و سپس بعد از وفات عمر عبدالله بن جعفر با او ازدواج کرد» [۱۳۱].
مثال دوم: جعفر صادقس میگوید: «از دو طریق فرزند ابوبکر هستم» آیا میدانی مادر جعفر صادق کیست؟ مادرش فروه دختر قاسم بن محمد بن أبی بکر است.
چرا جعفر صادقس ابوبکرس را نام برد و نگفت: محمد بن ابیبکر؟ بله او به صراحت ابوبکر صدیقسرا نام برد، چون بعضی منکر فضیلت او بودند، اما در مورد محمد فرزند ابوبکر همه به فضل و برتری او اتفاق دارند، شما را سوگند به خدا! انسان به چه کسی افتخار میکند؟!
جواب را به شما خوانندهی گرامی واگذار میکنم.
و هر که از انساب صحابهی کرامش اطلاع داشته باشد میداند که بزرگان مهاجرین و انصار با یکدیگر روابط خویشاوندی داشتهاند و حتی موالی آنان با سادات و بزرگان قریش ازدواج کردهاند، زید بن حارثهس زینب بنت جحشلرا به عقد نکاح خود در آورد، و پیامبر ج فاطمه بنت قیس قریشی را به عقد اسامه بن زید در آوردند، صحبت خویشاوندی صحابه به درازا میکشد.
خوانندهی گرامی! وسوسههای شیطان را کنار گذاشته، و جدی و عمیق فکر کن، تقلید را رها کرده و متوجه باش که بازیگران با عقل تو بازی نکنند.
خوانندهی محترم! آیا دوست داری که پدر و یا اجدادت دشنام داده شوند، و یا گفته شود که دختری از اشراف شما را به زور و اکراه به نکاح مردی که کفو نبوده است در آوردهاند؟ آیا دوست داری گفته شود این فرجی بوده که از ما غصب کردهاند؟ سوالها زیاد است. کدام عقلی این بیحیائی را میپسندد و کدام قلبی این روایات را قبول میکند؟ از خداوند متعال میخواهیم در قلبهای ما کینهی مسلمانان را قرار ندهد، بار الها! محبت بندگان صالحت را در قلوب ما راسخ بگردان. آمین یا رب العالمین.
خلاصه اینکه مصاهرت و وصلت بین اصحاب رسول خدا ج بسیار واضح و روشن است، به خصوص بین فرزندان علی و فرزندان خلفای راشدینش، و همچنین وصلت و خویشاوندی بین بنی امیه و بنی هاشم قبل از اسلام و بعد از اسلام قضیهی روشن و واضحی است و معروفترین آن ازدواج پیامبر جبا دختر ابوسفیان باست، هدف این است که به بخشی از آثار روانی و اجتماعی برآمده از این وصلت اشاره شود که مهمترین اثر و پیامد آن محبت بین خویشاوندان است
[۱۳۱] الأصیلی فی أنساب الطالبیین ص ۸۵.