شمشیر بران بر گردن ساحران اشرار

اقوال علماء در مورد حقیقت چشم زخم

حافظ ابن کثیر/میگوید: چشم زخم و تأثیر آن، مشروط به خواست خدا، حقیقت دارد [۱۰۶].

حافظ ابن حجر/می‌گوید: حقیقت چشم زخم، نگاهی عمیق همراه با نوعی حسد از یک فرد خبیث الطبع است [۱۰۷].

ابن کثیر/می‌گوید: می‌گوید: فلانی چشم خورده است. و این زمانی است که دشمن یا فرد حسودی، او را نگاه بکند، و این نگاه در آن شخص تأثیر بگذارد که به سبب آن، بیمار بشود [۱۰۸].

حافظ ابن قیم/می‌گوید: عقل و خرد ندارند کسی که، تأثیر چشم زخم را انکار نموده‌اند. و آن را وهمی بیش تصور نمی‌کنند! باید گفت: که اینان اصلاً از عقل و خرد بهره‌ای نبرده‌اند و در مورد روح و نفس و صفات و ویژگی‌های آن‌ها اطلاعی ندارند. و اگر نه همه ملت‌ها و مذاهب، به حقیقت داشتن چشم زخم اتفاق نظر دارند، اگر چه در علت وقوع آن اختلاف نظر وجود دارد.

آنگاه می‌افزاید: که بی تردید، خداوند در هر روح و جسم، توان و ویژگی‌های مختلفی گذاشته که هیچکس نمی‌تواند آن‌ها را انکار بکند. چگونه ممکن است که انسانی عاقل، تأثیر روح بر جسم را منکر بشود. مگر نمی‌بیند که چهرۀ انسانی در مقابل کسی که از او شرم می‌کند، قرمز می‌شود و گاهی هم زرد می‌شود. به همین صورت مشاهده شده است که برخی در اثر چشم زخم، خفیف شده‌اند و این همان تأثیر روح است.

و چون در اینجا تأثیر روح از کانال چشم، انتقال می‌یابد، آن را به چشم، نسبت می‌دهند، ولی در واقع همان روح مؤثر است نه چشم.

و تأثیر ارواح بستگی به ویژگی‌های آن‌ها دارد. مثلاً روح انسان حاسد، به وسیلۀ چشم، آثار ویرانگری بجا می‌گذارد. از اینرو، خداوند به رسول اللهصدستور داد که از شر حاسد، به خدا پناه ببرد. چشم انسان حاسد، به افعی می‌ماند که وقتی کسی خشم آن را بر انگیزد، سموم داخل جسمش بر انگیخته می‌شود و به وسیلۀ نیشش تزریق می‌گردد و دشمنش را از بین می‌برد. چنانکه رسول اللهصفرموده است: «برخی از مارها، نور دیدگان را می‌ربایند و برخی جنین را ساقط می‌گردانند». (بخاری).

چشم زخم گاهی با دیدن و روبر شدن و گاهی هم با شنیدن اوصاف، اتفاق می‌افتد. و لازم نیست که حتماً باید چیزی با چشم دیده شود تا مورد چشم زخم واقع بشود. از این رو ممکن است انسان نابینا با شنیدن اوصاف کسی یا چیزی، او را چشم بزند. چون تأثیر واقعی را روح بجا می‌گذارد نه چشم.

چشم زخم در واقع تیری است که از درون چشم کننده به هدف چشم شونده شلیک می‌شود. اگر آن شخص ، در سنگرِ دعاها و ذکر و تسبیح، پناه گرفته باشد، به او اصابت نمی‌کند و در غیر این صورت، به احتمال قوی این تیر به او اصابت خواهد کرد وچه بسا که تیر به خطا نیز می‌رود و گاهی هم بر عکس عمل می‌کند یعنی به خود چشم کننده بر می‌گردد.

ضمناً قابل یادآوری است که چشم زخم، گاهی به اراده شخص و گاهی بدون اراده اش اتفاق می‌افتد [۱۰۹].

[۱۰۶] تفسیر ابن کثیر (۴/۴۱۰). [۱۰۷] فتح الباری (۱۰/۲۰۰). [۱۰۸] النهایة (۳/۳۳۲). [۱۰۹] زاد المعاد ( ۴/۱۶۵).