سورة الطارق

سوره طارق: طارق به معنی آنچه در شب درآید و این سوره مکی است.

این سوره دارای دو نام: ۱- والسماء والطارق ۲- الطارق می‌باشد.

نقل است که شبی صحابه رسول الله جنماز مغرب و به قولی نماز عشاء را به جماعت و به امامت معاذ خواندند و معاذ در نماز سورۀ بقره و نساء را تلاوت کرد بعد از نماز صحابه از معاذ به پیامبر جشکایت کردند که نماز را طولانی خوانده است و رسول صلوات الله علیه فرمودند: ای معاذ! آیا می‌خواهی در دین مردم فتنه کنند و دلسرد شوند. کافی است سوره طارق و الشمس وضحها را بخوانی.

﴿وَٱلسَّمَآءِ وَٱلطَّارِقِ١﴾سوگند به آسمان و ستارگان که شبانگاهان پدیدار می‌شوند.

خداوند در ابتدای سوره به آسمان قسم می‌خورد و طارق.

آراء علماء در مورد طارق:

۱- آنچه در شب درآید.

۲- آن کسی که با شدت درمی‌کوبد (با سنگ به در می‌کوبد که به خانه بیاید)

﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلطَّارِقُ٢﴾و تو چه می‌دانی که ستارگانی که شبانگاهان پدیدار می‌شوند چه هستند؟

خداوند متعال در این آیه می‌فرماید که ای انسان تو نمی‌دانی طارق چیست تا زمانی که من به شما نگویم.

﴿ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ٣﴾ستارگانی درخشان هستند.

خداوند سبحان در این آیه منظور خود را از طارق بیان می‌فرماید که ستاره‌ای است که مانند چراغ تاریکی شب را روشن می‌کند و امروزه دانشمندان کشف کرده‌اند که ستارگان در حال درخشش از خود صدایی مانند کوبیدن و درزدن ساطِع می‌کنند.

آراء علماء در مورد این آیه ﴿ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ٣﴾.

۱) ستارگان هستند.

۲) کوکبی در آسمان به نام زحل که دارای حلقه‌ای شدید از نور است که آسمان هفتگانه را می‌شکافد.

۳) ستارگان دنباله‌دار چون شهاب سنگ که خداوند از آن‌ها برای ضربه‌زدن و آتش‌گرفتن شیاطین در آسمان استفاده می‌کند.

۴) ستاره‌ای به نام شاهد که سریع بعد از غروب آفتاب از مغرب درمی‌آید.

همۀ آراء صحیح است چون همه در مورد ستارگان هستند.

﴿إِن كُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَيۡهَا حَافِظٞ٤﴾هیچکس نیست مگر آنکه بر او نگهبانی است.

این آیه جواب قسم آیات بالاست که هر نفسی دارای ملائکی است که:

۱- از انسان حمایت و حفاظت می‌کنند.

۲- اعمال انسان را قولی و فعلی، ظاهری و باطنی ثبت و ضبط می‌کنند و خوب این کار را بلد هستند.

۳- کریم هستند و از اعمال انسان کم نمی‌کنند.

فرشتگان از انسان حمایت می‌کنند تا زمانی که قضا و قدر بیاید. بعد از آن انسان را رها می‌کنند تا قضای الهی به او برسد.

منظور از این آیه این است که ای انسان به یاد داشته باش که با خود محافظ داری پس مواظب اعمالت باش و حواست را جمع کن.

﴿فَلۡيَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ مِمَّ خُلِقَ٥﴾پس انسان باید بنگرد که از چه چیزی آفریده شده است؟

انسان باید به آفرینش خود و آغاز پیدایش خود نگاه کند که از چه خلق شده است.

﴿خُلِقَ مِن مَّآءٖ دَافِقٖ٦﴾از آبی جهنده ناچیزی خلق شده است.

از آبی بی‌مقدار و گرم که منی است آفریده شده (پس چرا مغروری؟)

﴿يَخۡرُجُ مِنۢ بَيۡنِ ٱلصُّلۡبِ وَٱلتَّرَآئِبِ٧﴾که از میان استخوان پشت و استخوان سینه برمی‌آید.

آراء و تفاسیر در مورد ﴿ٱلصُّلۡبِ وَٱلتَّرَآئِبِ﴾:

صُلب: استخوانی که در کمر مرد که محل نطفه است.

الترائب: استخوانی در سینه زن که منشأ تخمک است.

طبق نظر بعضی علماء:

۱) منشأ تخمک زن از سینه است.

۲) منشأ تخمک استخوانی بالای رحم در لگن است.

و به نظر بعضی علماء: صلب: استخوانی در کمر است.

﴿إِنَّهُۥ عَلَىٰ رَجۡعِهِۦ لَقَادِرٞ٨﴾بی‌گمان خداوند بر بازآفریدنش تواناست.

همانا خداوند بر برگرداندن آن که از آب کمر جهیده است تواناست و او قادر به زنده‌کردن انسان در قیامت است.

﴿لَقَادِرٞ﴾: توانمند به انجام هر کاری، می‌تواند انسان را بعد از پوسیدن استخوان‌ها دوباره زنده کند و قدرت و توانایی این کار را دارد.

﴿يَوۡمَ تُبۡلَى ٱلسَّرَآئِرُ٩﴾روزی که رازهای نهان آشکار می‌گردد.

﴿تُبۡلَى﴾: کشف و ظاهرشدن.

﴿ٱلسَّرَآئِرُ﴾:

۱) اعمالی که در خفا و مخفیانه انجام دادی.

۲) نیات و قصد درونی انسان ظاهر می‌شود.

۳) تمام اعمال ظاهری و قلبی از جمله کفر و تهمت به خدا آشکار می‌شود.

﴿فَمَا لَهُۥ مِن قُوَّةٖ وَلَا نَاصِرٖ١٠﴾آنگاه او را توان و یاری نباشد.

در آن روز انسان توان دفاع و کمک ندارد و نه می‌تواند برای خودش کاری کند و نه کسی می‌تواند به او کمک کند.

﴿وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلرَّجۡعِ١١﴾سوگند به آسمان باران‌دار.

خداوند متعال برای دومین بار در این سوره سوگند یاد می‌کند و به آسمان پر از باران که از آب پر و خالی می‌شود قسم می‌خورد.

﴿وَٱلۡأَرۡضِ ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ١٢﴾و سوگند به زمین شکاف‌دار.

قسم به زمینی که از آب باران شکافته می‌شود و گیاهان از آن می‌رویند و به وسیلۀ آن انسان‌ها و حیوانات زندگی می‌کنند. زمینی که از گیاهان پر و خالی، کم و زیاد می‌شود.

دلیل ذکر این آیات: تشابه چرخۀ زندگی و مرگ انسان به چرخۀ باران و گیاهان که قیامت و رستاخیز را فراموش نکنیم.

﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ١٣﴾به یقین قرآن سخنی روشن است.

قرآن حق و راست است و روشن و واضح پس باید بخوانید و تدبر کنید و عمل کنید.

﴿فَصۡلٞ﴾:

۱) حق و درست است.

۲) معلوماتش بین حق و باطل فاصله می‌اندازد.

۳) بین متقین و ظالمین فاصله می‌اندازد.

﴿وَمَا هُوَ بِٱلۡهَزۡلِ١٤﴾و آن شوخی نیست.

﴿هَزۡلِ﴾: بازیچه و مسخره نیست:

۱) کلمات آن حق است.

۲) اخبار آن حق است.

۳) تلاوت آن حق است.

۴) احکام آن حق است.

﴿إِنَّهُمۡ يَكِيدُونَ كَيۡدٗا١٥﴾بی‌گمان آنان سخت نیرنگ می‌ورزند.

این آیه در مورد کافران است که در سعی و تلاش هستند که مردم را از قرآن دور کنند و این کار آنان از روی نقشه و حساب و مکر است.

﴿وَأَكِيدُ كَيۡدٗا١٦﴾و من نیز چاره‌اندیشی می‌کنم.

آنان هرچه کنند کید و مکرشان ضعیف است، چون انسان هستند و مکرشان نیز مانند خودشان ضعیف و لایق خودشان است و انسان ناتوان‌ تر و حقیرتر از آن است که خداوند توانمند و دانا را شکست دهد.

﴿فَمَهِّلِ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَمۡهِلۡهُمۡ رُوَيۡدَۢا١٧﴾پس به کافران مهلت بده، اندک زمانی آن‌ها را رها کن.

و می‌بینی که خدا با آن‌ها چه می‌کند و چگونه آن‌ها را عذاب می‌دهد.

این آیه:	تهدید کفار قریش.
	بشارت به پیامبر