مطلب چهارم: شیطان دو شاخ دارد
در صحیح مسلم، از عبدالله بن عمرب، روایت شده است که رسول اللهصفرمودند:
«لاَ تَحَرَّوْا بِصَلاَتِكُمْ طُلُوعَ الشَّمْسِ وَلاَ غُرُوبَهَا فَإِنَّهَا تَطْلُعُ بِقَرْنَىْ شَيْطَانٍ» [۲۱].
(هنگام طلوع و غروب خورشید، نماز نخوانید؛ زیرا خورشید میان دو شاخ شیطان طلوع میکند).
در حدیثی دیگر، از ابن عمرس، روایت شده است که رسول الله صفرمودند:
«إِذَا طَلَعَ حَاجِبُ الشَّمْسِ فَدَعُوا الصَّلَاةَ حَتَّى تَبْرُزَ وَإِذَا غَابَ حَاجِبُ الشَّمْسِ فَدَعُوا الصَّلَاةَ حَتَّى تَغِيبَ وَلَا تَحَيَّنُوا بِصَلَاتِكُمْ طُلُوعَ الشَّمْسِ وَلَا غُرُوبَهَا فَإِنَّهَا تَطْلُعُ بَيْنَ قَرْنَيْ شَيْطَانٍ» [۲۲].
(وقتی گوشهی خورشید نمایان میشود، نماز را رها کنید تا اینکه آفتاب کاملاً آشکار شود و هرگاه گوشهی خورشید غروب کند و پنهان شود، نماز را رها کنید تا اینکه کاملاً غروب شود و نمازتان را هنگام طلوع یا غروب آفتاب نخوانید، زیرا خورشید میان دو شاخ شیطان طلوع میکند).
مفهوم حدیث این است که، مشرکان خورشید را میپرستیدند و هنگام طلوع و غروب، آن را سجده میکردند، در آن هنگام شیطان خود را در محل غروب و طلوع قرار میداد تا پرستش مشرکان برای شیطان باشد و به وسیلهی مشرکان، پرستش شود.
در صحیح مسلم، این مطلب به صراحت آمده است. عمرو بن عبسه سلمی ÷، دربارهی نماز از رسول الله صسوال کرد؟ رسول الله صفرمودند:
«صَلِّ صَلاَةَ الصُّبْحِ ثُمَّ أَقْصِرْ عَنِ الصَّلاَةِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ حَتَّى تَرْتَفِعَ فَإِنَّهَا تَطْلُعُ حِينَ تَطْلُعُ بَيْنَ قَرْنَىْ شَيْطَانٍ وَحِينَئِذٍ يَسْجُدُ لَهَا الْكُفَّارُ ثُمَّ صَلِّ فَإِنَّ الصَّلاَةَ مَشْهُودَةٌ مَحْضُورَةٌ».
(نماز صبح را بخوان و بعد از آن تا طلوع کامل خورشید، از خواندن نماز خودداری کن؛ زیرا خورشید میان دو شاخ شیطان طلوع میکند و کفار هنگام طلوع، شیطان را سجده میکنند. از اینرو، بعد از طلوع نماز بخوان؛ زیرا در این هنگام فرشتگان حضور دارند).
سپس، رسول الله صاو را از خواندن نماز پس از ادای نماز عصر، بازداشت:
«حَتَّى تَغْرُبَ الشَّمْسُ فَإِنَّهَا تَغْرُبُ بَيْنَ قَرْنَىْ شَيْطَانٍ وَحِينَئِذٍ يَسْجُدُ لَهَا الْكُفَّار» [۲۳].
(تا اینکه خورشید غروب کند؛ همانا خورشید میان دو شاخ شیطان غروب میکند و کفار هنگام غروب، آنرا سجده میکنند).
هنگام طلوع و غروب خورشید، خواندن نماز منع شده است. در این هنگام، اگر نماز سببی داشته باشد، مانند تحیۀ المسجد و نماز جنازه، خواندنش جایز است و نمازی که سببی نداشته باشد، مانند: سنت مطلق، خواندنش جایز نیست.
رسول الله صفرمودند: «لا تحينواً».(قصد و اراده، زمان مشخصی نکنید).
در حدیث بخاری از ابن عمرس، سخن از شاخ شیطان به میان آمده است. ابن عمرسمیگوید: رسول الله صرا دیدم که به سوی مشرق اشاره میکرد و میفرمود:
«ها إِنَّ الْفِتْنَةَ هَاهُنَا مِنْ حَيْثُ يَطْلُعُ قَرْنُ الشَّيْطَانِ».
(آگاه باشید، همانا فتنه آنجاست، فتنه همان جایی است که شاخ شیطان قرار دارد).
[۲۱] مسلم: (۱/۵۶۷)، شماره: (۳۲۷۲-۳۲۷۳) و مسلم: (۱/۵۶۸)، شماره: (۸۲۹) [۲۲] بخاری (۶/۳۳۵) [۲۳] - مسلم: (۱/۵۶۹)، شماره: (۸۳۲)