گفتار سوم: فرستادگان الله متعال، به سوی جن
از آن‌جهت که جن مکلف است، لازم است که وحی الله متعال به جن برسد و بر او اتمام حجت گردد. این رساندن و اتمام حجت، چگونه تحقق می‌یابد؟ آیا جن از خود پیامبر دارد، همان‌طور که انسان از جنس خود پیامبر دارد؟ یا این‌که همان پیامبری که برای انسان برانگیخته شده است، پیامبر جن نیز می‌باشد؟
الله متعال می‌فرماید:
﴿يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ﴾[الأنعام: ۱۳۰].
«(الله متعال بدیشان می‌گوید:) ای جنّیان و ای آدمیان! آیا فرستادگانی از خودتان به سوی شما نیامدند.»
این آیه، بر این مطلب دلالت می‌کند که الله متعال برای جن پیامبر فرستاده است. البته هیچ‌جایی تصریح نشده است که این پیامبران، از جنس جن بوده‌اند یا از جنس انسان؛ زیرا واژه ﴿مِّنكُمۡ﴾، هردو معنی را داراست. یعنی احتمال دارد که پیامبر هر گروه، از جنس خود آن گروه باشد. این معنی نیز درست است که پیامبر جن و انس، از یکی از این دو جنس باشد. پس اگر پیامبر جن و انس از یک جنس، یعنی از انسان باشد، نیز درست است. در این باره، دو دیدگاه وجود دارد:
نخست: جن از جنس خود، پیامبر دارد. ضحاک و ابن حوزی، این دیدگاه را تایید می‌کنند و ظاهر عبارت نیز همین را می‌رساند. علامه ابن‌حزم می‌گوید: از میان انسان‌ها، پیش از محمد ص، هیچ پیامبری به سوی جن برانگیخته نشده است.
دوم: پیامبرِ جن، انسان بوده است. علامه سیوطی می‌فرماید: جمهور علمای گذشته و حال، بر این عقیده‌اند، که هرگز از جن نبی یا رسولی مبعوث نشده است. از ابن عباس، مجاهد، کلبی و ابی‌عبیدش، نیز در همین مفهوم حدیث روایت شده است [۶۶].
قول راحج این است که پیامبر جن، همان پیامبر انسان بوده است و آیه نیز همین رابیان می‌کند:
﴿إِنَّا سَمِعۡنَا كِتَٰبًا أُنزِلَ مِنۢ بَعۡدِ مُوسَىٰ﴾[الأحقاف: ۳۰].
«اینان گفتند: ای قوم ما! ما به کتابی گوش فرا دادیم که پس از موسی فرستاده شده است.»
این مساله، مبنای هیچ دیدگاهی نیست و در آن، نوشتار قاطعی نیز وجود ندارد.
[۶۶] - لوامع انوار البهیته: (۲/۲۲۳-۲۲۴)