گفتار دوم: جن که از آتش آفریده شده است، چگونه در آتش عذاب داده میشود؟
برخی چنین اشکال میگیرند که: شما میگویید جن از آتش آفریده شده است و نیز میگویید جن کافر در آتش عذاب داده میشود و جنی که بدون اجازه به گفتگوی الله و فرشتگان گوش میکنند، به وسیلهی شعلههای آتشین (شهاب ثاقب) رانده میشود. آتش چگونه جن را آزار میدهد، حال آنکه خودش از آتش آفریده شده است؟
پاسخ: آری، مادهی اصلی، که جن از آن آفریده شده است، آتش میباشد؛ ولی پس از آفرینش، بر ویژگیهای آتش باقی نمانده است. همانگونه که انسان از خاک آفریده شد، ولی پس از آفرینش به صورت موجودی غیر از خاک تبدیل شد. اگر شما انسانی را با آجری بزنید، میمیرد و اگر با خاک هم او را بزنید، اذیت میشود و اگر او را زیر خاک کنید، خفه میشود؛ پس انسان با اینکه از خاک آفریده شده است، خاک او را اذیت میکند. جن نیز همین حالت را دارد.
ابوالوفا ابن عقیل میگوید: همانگونه که انسان، منسوب به خاک، گل و سفال است، جن و شیطان نیز منسوب به آتش هستند و منظور از این نسبت در حق انسان، این است که اصل انسان از خاک است، نه اینکه انسانهایی که اکنون وجود دارند، به معنی واقعی خاک باشند. البته در اصل خاک بودهاند. همچنین، جن در اصل آتش بوده است، نه اینکه جن بعد از آفرینش همچنان آتش باشد. [۶۵]
[۶۵] - لفظ مرجان فی احکام الحیان: (۳۳)