هفتم: مخالفت با شیطان
شیطان در قالب خیرخواهی و اظهار همدردی نزد انسان می‌آید، پس انسان باید با گفته‌ها و پیشنهادات او مخالفت کند و به او بگوید: اگر تو اندرزگو و خیرخواه می‌بودی، باید خودت را پند می‌دادی، تو خودت را در آتش انداخته‌ای و خشم الله را به زیان خود برانگیخته‌ای، پس چگونه ممکن است کسی که خیرخواه خودش نیست، خیرخواه دیگران باشد و آنان را پند دهد؟
حارث بن فیس می‌گوید: هرگاه تو مشغول نماز هستی شیطان نزد تو می‌آید و می‌گوید: «این نماز برای این است که دیگران تو را ببینند، پس آن را طولانی‌تر کن» [۱۵۵]
هرگاه برای ما روشن شود که شیطان فلان خصلت را می‌پسندد و خودش هم آن خصلت را دارد، آن‌گاه مخالفت ما با او لازم است. مثلاً، شیطان با دست چپ می‌خورد، می‌نوشد و چیزها را با دست چپ می‌گیرد، پس ما باید در این مورد با او مخالفت کنیم.
از ابوهریرهسروایت شده که پیامبر صفرمود:
«إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَأْكُلْ بِيَمِينِهِ وَيَشْرَبْ بِيَمِينِهِ وَلْيَأخُذ بِيَمِينِهِ، وَليُعطِ بِيَمِينِهِ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَأْكُلُ بِشِمَالِهِ وَيَشْرَبُ بِشِمَالِهِ ويُعطِي بِشِمَالِهِ، وَيَأخُذَ بِشِمَالِهِ».
(هنگامی که کسی از شما غذا می‌خورد، باید با دست راست بخورد، بیاشامد، و چیزی را به دیگری بدهد و بگیرد، زیرا شیطان همه این کارها را با دست چپ انجام می‌دهد) [۱۵۶].
وقتی ما انسان‌ها، در حالت ایستاده آب می‌نوشیم، شیطان در خوردن آب، با ما شریک می‌شود، از این‌رو، رسول الله صتاکید و سفارش فرمودند:نشسته آب بخورید.
رسول الله صسفارش فرمودند:
«قِيلُوا، فَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لا تَقيلُ»(قیلوله کنید که شیاطین قیلوله نمی‌کنند).
قرآن، ما را از اسراف بر حذر داشته است و اسراف‌کاران را، برادران شیطان خوانده است. تنها دلیل نهی از اسراف، این است که اسراف مورد خشنودی شیطان است، زیرا شیاطین نابود کردن مال و انفاق بی مورد را می‌پسندند.
انباشتن اثاث منزل و رختخواب بیش از حد نیاز، نمونه‌هایی از اسراف به شمار می‌آید. امام مسلم در صحیح خود، از جابر بن عبداللهس، روایت می‌کند که رسول اللهصدرباره‌ی رختخواب فرمودند:
«فِرَاشٌ لِلرَّجُلِ وَفِرَاشٌ لاِمْرَأَتِهِ وَالثَّالِثُ لِلضَّيْفِ وَالرَّابِعُ لِلشَّيْطَانِ».
(یک دست رختخواب برای شوهر است و یک دست هم برای همسرش و یکی برای مهمان، چهارمین دست، از آن شیطان است).
بنابر همین دیدگاه است، که رسول اللهصبه ما سفارش فرموده است: آلودگی‌های لقمه‌ی افتاده را پاک کرده و آن را برای شیطان رها نکنیم. جابرسمی‌گوید: رسول اللهص فرمودند:
«إِنَّ الشَّيْطَانَ يَحْضُرُ أَحَدَكُمْ عِنْدَ كُلِّ شَيْءٍ مِنْ شَأْنِهِ حَتَّى يَحْضُرَهُ عِنْدَ طَعَامِهِ فَإِذَا سَقَطَتْ مِنْ أَحَدِكُمُ اللُّقْمَةُ فَلْيُمِطْ مَا كَانَ بِهَا مِنْ أَذًى ثُمَّ لْيَأْكُلْهَا وَلاَ يَدَعْهَا لِلشَّيْطَانِ فَإِذَا فَرَغَ فَلْيَلْعَقْ أَصَابِعَهُ فَإِنَّهُ لاَ يَدْرِى فِي أَيِّ طَعَامِهِ تَكُونُ الْبَرَكَةُ».
(همانا شیطان، در هر کاری حتی هنگام خوردن غذا، نزد شما می‌آید. پس هرگاه لقمه‌ای از دست شما افتاد، باید آلودگی‌های آن را پاک کند و آن را بخورد و آن را برای شیطان نگذارد. وقتی خوردن غذا تمام شد، انگشتانش را بلیسد، زیرا معلوم نیست که برکت در کدام قسمت غذا نهفته است). [۱۵۷]
[۱۵۵] تلبیس ابلیس (۳۸) [۱۵۶] صحیح سنن ابن ماجه (۱/۲۲۵) شماره (۲۶۴۳) [۱۵۷] صحیح مسلم (۳/۱۶۰۷) شماره (۲۰۳۳)