هشدار الله متعال برای انسان، در برابر شیطان
قرآن کریم، در آیات بسیاری، در مورد شیطان و فتنه‌های بزرگش، به ما هشدار می‌دهد؛ زیرا شیطان در گمراه کردن انسان مهارت خاص خودش را دارد و از شیوه‌های بسیار موثری استفاده می‌کند و علاقه وافری به این کار دارد. الله متعال می‌فرماید:
﴿يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ لَا يَفۡتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ﴾[الأعراف: ۲۷].
«ای آدمیان! شیطان شما را نفریبد.»
و می‌فرماید:
﴿إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمۡ عَدُوّٞ فَٱتَّخِذُوهُ عَدُوًّاۚ﴾[فاطر: ۶].
«بی‌گمان شیطان دشمن شماست، پس شما هم او را دشمن بدانید.»
و می‌فرماید:
﴿وَمَن يَتَّخِذِ ٱلشَّيۡطَٰنَ وَلِيّٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ فَقَدۡ خَسِرَ خُسۡرَانٗا مُّبِينٗا١١٩﴾[النساء: ۱۱۹].
«هر کس شیطان را به جای الله سرپرست و یاور خود کند، بی‌گمان زیان آشکاری کرده است.»
دشمنی شیطان همیشگی است؛ زیرا او بر این باور است که راندن او از بهشت و ملعون شدن و محروم شدنش از رحمت الله متعال، به خاطر آدم÷، پدر انسان‌ها، بوده است. پس بر خود لازم می‌داند که از آدم و فرزندانش انتقام بگیرد. قران در این‌باره می‌فرماید:
﴿قَالَ أَرَءَيۡتَكَ هَٰذَا ٱلَّذِي كَرَّمۡتَ عَلَيَّ لَئِنۡ أَخَّرۡتَنِ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَأَحۡتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٗا٦٢﴾[الإسراء: ۶۲].
«شیطان گفت: به من بگو که آیا این همان کسی است که او را بر من گرامی داشتی؟! اگر مرا تا روز رستاخیز زنده بداری، همگی فرزندان او، مگر اندکی را (با گمراهی) نابود می‌گردانم.»
اهل سلوک، به ذکر عیوب و آفات نفس توجه کردند، اما درباره‌ی شناختن و شناساندن این دشمن سر سخت، کوتاهی کرده و عنایت چندانی بدان نداشته‌اند.