۱- زیبا جلوه دادن باطل
این موثرترین شیوهای است که شیطان بدان متوسل میشود و بندگان را گمراه میکند. شیطان، باطل را در قالب حق و حق را در قالب باطل، جلوه میدهد. او همواره باطل را برای انسان، زیبا و حق را زشت نشان میدهد، تا اینکه انسان را به انجام کارهای زشت و باطل و رویگردانی از کارهای درست و حق، برانگیزد. الله متعال میفرماید:
﴿قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَأُغۡوِيَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ٣٩ إِلَّا عِبَادَكَ مِنۡهُمُ ٱلۡمُخۡلَصِينَ٤٠﴾[الحجر: ۳۹-۴۰].
ابن قیم در این مورد میگوید: از جمله ترفندهای شیطان، این است که عقل را جادو میکند تا شکار دسیسههای او شوند. کسی نمیتواند از جادوی شیطان، جان سالم به در برد، مگر آنهایی را که الله متعال خواسته باشد. شیطان، کار زیانبار را زیبا جلوه میدهد و کسی که فریب او را بخورد، آن کار را، مفیدترین کار برای خود میپندارد و کاری را که بسیار مفید است، زیانبار جلوه میدهد و کسی که شکار فریب او شود، آن را زیانبار پنداشته و از انجام آن پرهیز میکند.
الله متعال میداند که شیطان با جادوی خود، چه بسیار از انسانها را دچار گناه و فتنه میکند و چه بسیار میان دلها و ایمان، اسلام و احسان، مانع ایجاد کرده و فاصله میاندازد و چه بسیار، باطل را زیبا جلوه داده است و چه بسیار، حق را زشت و ناپسند نشان میدهد و چه بسیار، اجناس بیارزش را، بر نقدکنندگان و محکزنندگان، خالص و باارزش ترسیم میکند و چه بسیار، اجناس فاسد را، در میان عارفان، گسترش میدهد.
آری، شیطان است که عقلها را جادو کرده تا صاحبان آن به هوسها و دیدگاههای گوناگون گرفتار شوند، آنها را به گمراهی میکشد، در هلاکتی پس از هلاکت دیگر میاندازد، بتپرستی، قطع رحم، زنده به گور کردن دختران و نکاح با مادران را زیبا جلوه میدهد و به آنان وعدهی رستگاری میدهد. شیطان است که همواره با کفر و نفی صفات پروردگار، مشرکان را وعدهی پیروزی و رستگاری در جهان آخرت میدهد.
شیطان است که در قالب دوستی با مردم و اخلاق نیکو و به بهانه عمل به آیهی: ﴿عَلَيۡكُمۡ أَنفُسَكُمۡۖ﴾[المائدة: ۱۰۵] ترک امر به معروف و نهی از منکر را رواج میدهد و به بهانهی تقلید و اکتفا کردن به گفتهی کسانی که از شما داناترند، روگردانی از سنت رسول الله صرا ترویج میدهد و به بهانهی عقل معیشتی، نفاق و نرمی در دین را در میان آنان گسترش میدهد. [۹۴]
ابلیس ملعون با همین روش در برابر آدم÷، دست به نیرنگ زد؛ خوردن از درختی که الله متعال برای آدم حرام کرده بود، را زیبا جلوه داد و همواره به آدم میگفت: اگر از این درخت بخوری، برای همیشه در بهشت خواهی ماند و یا اینکه از فرشتگان میشوی. شیطان با این شیوهها، به آدم سفارش میکرد تا اینکه از وی اطاعت نمود و از بهشت بیرون رانده شد.
به دوستان شیطان نگاه کنید، که چگونه امروزه با استفاده از این روشهای شیطانی، انسانها را فریب میدهند و آنها را به دام گناه میاندازند.
دعوتگران به نظام کمونیستی و سوسیالیستی، ادعا میکنند که نظام رهاییدهنده بشریت از سرگردانی، پریشانی، از هم پاشیدگی، گرسنگی و... همینها هستند و بس.
دعوتگران، که به بهانهی آزادی زنان، آنان را به برهنگی دعوت میدهند، در واقع شیاطین هستند و شیوههای آنها، شیوههای شیطانی است و در قالب هنر، انسان را به سوی حرکتی ناپسند و نابودکننده، که موجب از بین رفتن شرف، کرامت و اخلاق و حرمت است، دعوت میکنند. این افکار زهرآگین، که به بهانهی سود و فایده و به نام سرمایهگذاری، مردم را به امانتگذاشتن دارایی در بانکها فرامیخواند، از جمله شیوههای شیطانی میباشد.
اینگونه دعوتها، که اظهار میکنند دینداری به معنای بنیادگرایی، ارتجاعی و عقبافتادگی است و دعوتگران اسلامی، دیوانه و جاسوس حکام شرق و غرب هستند، همگی ادامهی راه شیطان است؛ همان راهی که از روزگاران نخست، آدم را با استفاده از آن فریب داد. یعنی زیبا جلوه دادن زشتیها، بد جلوه دادن حق و واداشتن مردم به کارهای زشت:
﴿تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ﴾[النحل: ۶۳].
«به الله سوگند! ما پیغمبرانی به سوی ملّتهای پیش از تو فرستادیم و شیطان کارهای زشت ایشان را در نظرشان آراست.»
«به الله سوگند! این راه، بسیار خطرناک است؛ زیرا آنگاه که باطل برای انسان زیبا جلوه داده میشود، انسان با تمام وجود به سوی آن میشتابد، تا آنچه را که زیبا و حق میپندارند، تحقق بخشد؛ هرچند که این امر منجر به نابودی او گردد.
﴿قُلۡ هَلۡ نُنَبِّئُكُم بِٱلۡأَخۡسَرِينَ أَعۡمَٰلًا١٠٣ ٱلَّذِينَ ضَلَّ سَعۡيُهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ يَحۡسَبُونَ أَنَّهُمۡ يُحۡسِنُونَ صُنۡعًا١٠٤﴾[الكهف: ۱۰۳-۱۰۴].
«(ای پیغمبر! به کافران) بگو: آیا شما را از زیانکارترین مردم آگاه سازم؟ آنان کسانی هستند که تلاش و تکاپویشان (به سبب تباهی عقیده و باورشان) در زندگی دنیا، هدر میرود و خود گمان میبرند که به بهترین وجه کار نیک میکنند.»
آری، آنها برای دور کردن مردم از دین الله و جنگ با دوستان الله، گام برمیدارند و با این وجود، خود را صاحب حق و هدایتیافته میپندارند.
﴿وَإِنَّهُمۡ لَيَصُدُّونَهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ٣٧﴾[الزخرف: ۳۷].
«بیگمان شیاطین آنان را از راه الله بازمیدارند و گمان میکنند که هدایتیافته هستند.»
به همین دلیل، کفار دنیا را ترجیح داده و از آخرت روگردان شدهاند. الله متعال میفرماید:
﴿۞وَقَيَّضۡنَا لَهُمۡ قُرَنَآءَ فَزَيَّنُواْ لَهُم مَّا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡ﴾[فصلت: ۲۵].
منظور از «قرناء» شیاطین هستند. شیاطینی که امکانات دنیوی را برای کافران زیبا جلوه میدهند و آنان را به انکار آخرت دعوت میکنند؛ تا اینکه آنان وادار به انکار زندگی دوباره، حساب، بهشت و دوزخ میشوند.
[۹۴] - إغاثة اللهفان (۱/۱۳۰)