۷- فراموشسازی آنچه مایهی خیر و صلاح است
از جمله دسیسههای شیطان، همان است که با آدم÷نیز انجام داد؛ شیطان همواره او را دچار وسوسه کرد تا اینکه دستور پروردگار را از یاد آدم برد.
﴿وَلَقَدۡ عَهِدۡنَآ إِلَىٰٓ ءَادَمَ مِن قَبۡلُ فَنَسِيَ وَلَمۡ نَجِدۡ لَهُۥ عَزۡمٗا١١٥﴾[طه: ۱۱۵].
«در آغاز کار، ما به آدم فرمان دادیم؛ امّا او فراموش کرد و از او تصمیمی درست و ارادهای استوار، مشاهده نکردیم.»
یار موسی÷خطاب به موسی فرمود:
﴿فَإِنِّي نَسِيتُ ٱلۡحُوتَ وَمَآ أَنسَىٰنِيهُ إِلَّا ٱلشَّيۡطَٰنُ أَنۡ أَذۡكُرَهُۥۚ﴾[الكهف: ۶۳].
«ماهی را از یاد بردم و جز شیطان یادآوری آن را از ذهنم نبرده است.»
الله متعال، پیامبر صو اصحابششرا از نشستن در مجلسی که در آن آیات و احکام الله متعال، به استهزا گرفته میشود، باز داشته است؛ اما شیطان، موجب میشود که انسان، این دستور الله را فراموش کرده و در چنین مجالسی شرکت کند:
﴿وَإِذَا رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ يَخُوضُونَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦۚ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَلَا تَقۡعُدۡ بَعۡدَ ٱلذِّكۡرَىٰ مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ٦٨﴾[الأنعام: ۶۸].
«هرگاه دیدی کسانی به تمسخر آیات ما میپردازند، از آنان روی بگردان، تا آنگاه که به سخن دیگری میپردازند. اگر شیطان (چنین فرمانی را) از یاد تو برد، پس از به خاطر آوردن، با قوم ستمکار منشین.»
یوسف÷، در زندان به آن فرد زندانی، که گمان کرد در آیندهی نزدیک رهایی مییابد، فرمود: «نزد پادشاه، دربارهی رهایی و بیگناهی من سخنی بگو» شیطان آن را از یاد او برد، در نتیجه یوسف÷، چندین سال در زندان ماند:
﴿وَقَالَ لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُۥ نَاجٖ مِّنۡهُمَا ٱذۡكُرۡنِي عِندَ رَبِّكَ فَأَنسَىٰهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ ذِكۡرَ رَبِّهِۦ فَلَبِثَ فِي ٱلسِّجۡنِ بِضۡعَ سِنِينَ٤٢﴾[يوسف: ۴۲].
«(یوسف خطاب) به یکی از آن دو که میدانست آزاد میگردد، گفت: مرا در پیش سرور خود یادآور شو. امّا شیطان آن را از یادش ببرد که در پیش سرورش بازگو کند. پس یوسف چند سالی در زندان بماند.»
هرگاه شیطان، بر انسان سلطه یابد، الله را کاملاً فراموش میگرداند:
﴿ٱسۡتَحۡوَذَ عَلَيۡهِمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَأَنسَىٰهُمۡ ذِكۡرَ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِكَ حِزۡبُ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ أَلَآ إِنَّ حِزۡبَ ٱلشَّيۡطَٰنِ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ١٩﴾[المجادلة: ۱۹].
«شیطان بر آنان چیره گشت و یاد الله را از خاطرشان برد. اینان حزب شیطان هستند. هان! قطعاً حزب شیطان زیانکار هستند.»
منظور از کسانی که شیطان بر آنان چیره شده است، منافقان میباشند و یادآوری، یاد «الله» است، زیرا یاد «الله» شیطان را بیرون میراند
﴿وَٱذۡكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ﴾[الكهف: ۲۴].
«و چون دچار فراموشی شدی، پروردگارت را یاد کن.»