شروط عمل مقبول:
هر عمل مقبول نزد خداوندأدارای سه شرط اساسی است که هرگاه آن سه شرط در هر عملی موجود نباشد، آن عمل هرگز نزد خدا مورد قبول واقع نمیگردد:
۱- خلوص نیت (رضای خدا).
۲- متابعت شریعت.
۳- مــوافقت با سنت.
شرط اول: این است که هر عمل شرعی خاص به خاطر رضای خداوندأانجام داده شود و بس و اگر چنین نبود آن عمل مقبول نیست. چنانکه پیامبر جمیفرماید:
«إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى...» [۱].
«یقیناً ثواب و یا پذیرش اعمال (نزد خدا) مربوط به نیت است و یقینا برای هر انسان است آنچه را که نیت کرده است.»
شرط دوم این است که: آن عمل مطابق و موافق با شریعت انجام داده شود و در تضاد و مخالفت با شریعت اجرا نگردد.
شرط سوم این است که: عمل، موافق با سنت و اعمال رسول الله جباشد.
پس هر عملی که به خاطر رضای خدا انجام داده شود، ولی مغایر با روش رسول الله جباشد مقبول درگاه خدا واقع نمیشود، به خاطر این که شارع یعنی تشریع کنندۀ کمیّت و کیفیت اعمال شرعی پیامبر جاست، نه افراد و اشخاص دیگر.
چنانچه ابن کثیر در تفسیرش تحت آیۀ ذیل مینویسد:
﴿فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا ١١﴾[الکهف: ۱۱۰]. «پس هرکه به لقای پروردگارش امید دارد، باید کار شایسته انجام دهد، و هیچکس را در عبادت پروردگارش شریک نسازد».
﴿فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ﴾أي ثوابه وجزاءه الصالح﴿فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا﴾أي ماکان موافقاً لشرع الله﴿وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا ١١﴾.
«وهوالذي یُرادبه وجه الله وحدهُ لا شريك لهُ، وهذان رکنا العمل المتقبل لابدّ أن یکون خالصاً لله، صواباً علی شریعة رسول الله ج» [۲]
و آن عمل عملیست که «کنندۀ آن» رضای خدای یکه و یگانه را میخواهد؛ و این دو رکن عمل مقبول است:
۱- رضای خداأ.
۲- موافقت با سنت رسول الله ج(که در هر عملی ضروری است)
این دو شرط در آیه ای که گذشت ذکر گردیده و به اخلاص نیت در آیۀ:
﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ﴾[البینة: ۵] امر شده است.
«و آنان فرمان نیافتند جز اینکه الله را بپرستند در حالیکه دین خود را برای او خالص گردانند».
[۱] متفق علیه ـ مسلم، باب النیِّة في الأعمال. [۲] ابن کثیرــ ۳ / ۱۰۸. چاپ لاهور سال ۱۹۸۲ میلادی.