فرق بین ریا و سُمعه:
۱- ریاء: عملی است بخاطر نشان دادن به مردم.
۲- سمعه: عملی است بخاطر شنواندن به مردم.
پس ریا (نشان دادن) متعلق به محاسبه بصری است.
و سمعه (شنواندن) متعلق به محاسبه سمعی است.
بدیهی است که هرعمل و وظیفه مهم دارای شرط و شروط می‌باشد. عبادت از جملۀ مهم‌ترین وظایف بندگی است، اساساً عمل مقبول نزد خدا دارای شروطی است که قبلاً ذکر گردید.
اعمال صالح عموماً و عبادات خصوصاً ارتباطیست بین خالق و مخلوق و اسباب قربت به پیشگاه الله تعالی، فلهذا اخلاص نیت، متابعت شریعت، موافقت با سنت یعنی پیروی از خط مشی رسول الله معلم و فرستادۀ خدای تعالی شرط اساسی و علایم پذیرش در هر عمل شرعی و تعریف عمل مقبول است.
پس فاعل هر عمل دینی که امید اجر و ثواب را دارد باید این سه شرط را مراعت کند و إلاّ مسلمان نباید خود را فریب بدهد.
چنان‌که خداوندأراجع به موضوع فوق می‌فرماید:
أ- ﴿فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا ١١٠﴾[الکهف: ۱۱۰] [۳۴]. «پس هر که به لقای پروردگارش امید دارد، باید کار شایسته انجام دهد و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نسازد.«
ب- در حدیث قدسی که از ابوهریرهسروایت شده است که پیامبر جفرمود که خداوند می‌فرماید: «أَنَا أَغْنَى الشُّرَكَاءِ عَنِ الشِّرْكِ، مَنْ عَمِلَ عَمَلًا أَشْرَكَ فِيهِ مَعِي غَيْرِي تَرَكْتُهُ وَشِرْكَهُ» [۳۵].
یعنی: «من بی‌نیاز‌ترین شریکان از شرک هستم. هرکس عملی از اعمال را انجام دهـد و در آن همراه من دیگری را شریک سازد او را با شریکش رها می‌کنم.»
یعنی: خداوندأغنی و بی‌نیاز است و مخلوق محتاج بارگاه اوست. پس او تعالی احتیاجی بـه شریک ندارد. اساساً هیچ یک از اعمال شریکی را نمی‌پذیرد زیرا که این‌گونه اعمال بخاطر رضای او تعالی صورت نگرفته است بلکه غرض عامل آن خوشحال کردن مخلوق بوده، پس پذیرفته نمی‌شود.
ج- در روایت ابن ماجه ذکرشده: «فَأَنَا مِنْهُ بَرِيءٌ وَهُوَ لِلَّذِي أَشْرَكَ».
یعنی: «من از آن (عمل) بیزارم و آن عمل را برای شریکش می‌نهم.»
پیامبر جریا را به خاطر این شرک گفته است که صاحبش عمل خود را بخاطر خداأآشکار می‌سازد درحالی که در قلبش آن عمل برای کس دیگری است که آن را مخفی می‌سازد.
[۳۴] ترجمۀ آیه در ص/ ۵، گذشت. [۳۵] مسلم روایت کرده است.