دلیل معقول:
اصلاً هیچ دلیلی بر انحصار موجودات زنده به آنچه ما می‌بینیم نداریم، بلکه عـلماء و دانشمندان علوم طبیعی می‌گویند:
موجوداتی را که انسان با حواس خود می‌تواند درک کند در برابر موجوداتی که با حواس قابل درک نیستند ناچیز است.
تا این اواخر که موجودات زندۀ ذره بینی کشف نشده بود کسی باور نمی‌کرد که در یک قطره آب، یا یک قطره خون، هزاران هزار موجود زنده باشد که انسـان قـدرت دیدن آن‌ها را نداشته باشد؛ و نیز دانشمندان می‌گویند: چشم ما رنگ‌های محدودی را می‌بیند و گوش ما امواج صوتی محدودی را می‌شنود؛ رنگ‌ها و صداهایی که با چشم و گوش ما قابل درک نیست بسیار بیش از آن‌هایی است که قابل درک هستند. وقتی وضع جهان چنین باشد جای تعجب نیست که انواع موجودات زنده در این عالم وجود داشته باشند که ما نتوانیم با حواس خود آن‌ها را درک کنیم. وقتی که صادقُ الامینی مانند پیامبر اسلام از آن خبر می‌دهد چرا نپذیریم؟ به هرحال از یک سو قرآن کلام خداوند خبر از وجود جن با ویژگی‌هائییی که در بالا ذکر شـد داده است و از سوی دیگر هیچ دلیل عقلی بر نفی آن وجود ندارد؛ بنابراین باید آن را پذیرفت و باید از توجیهات غلط و ناروا برحذر بود همان‌گونه که از خرافات عوام در این مورد باید اجتناب کرد.
این نیز قابل توجه است که جن گاهی بر یک مفهـوم وسیعتر اطلاق می‌شود. همانطور که در اول مبحث به مشتقات «جیم و نون» اشاره شد.
چون موضوع جن یک موضوع پیچیده است همانطور که خود جن پوشیده است پس چندین سوال از ذهن خوانندگان محترم خطور می‌کند که از قرار ذیل است:
سوال اول: آیا جن و شیطان تفاوت دارند؟
جواب: به نصّ قرآن کریم واضح گردیده که شیطان از گروه جنّی‌ها بود که از امر پروردگار نافرمانی کرد. چنان‌که می‌فرماید:
﴿كَانَ مِنَ ٱلۡجِنِّ فَفَسَقَ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِ﴾[الکهف: ۵۰].
سوال دوم: آیا در بین شیطان‌ها هم مؤمن و مسلمان هست؟
جواب: نه. آن که از جن کافر گردید شیطان نامیده می‌شود.
به دلیل اینکه در فتح الباری شرح بخاری می‌گوید:
«اِنَّ اَصلُهُم مِن وُلدِ اِبلِیس، فَمَن کاَنَ مِنهُم کاَفِراً سَمّی شَیطَاناً.... وَاختَلَفَ فِی صُنفِهِ فَمَن كَانَ كَافِراً سَمّی شَیطَاناً وَاِلاّ قِیلَ لَهُ جِنِّیٌ» [۵۹]. «اصل‌شان از ابلیس است، پس هرکس از آنان کافر باشد، آن را شیطان گویند... و در انواع آن اختلاف کرده‌اند؛ پس هرکس از آنان کافر باشد، آن را شیطان گویند در غیر این صورت به او جنّی گفته می‌شود.»
«وَلاَ شَكَ أنَّ الجِنَّ ذُرّیَةُ بِنَصِّ القُرآنِ، وَمَن كَفَرَ مِنَ الجِنِّ یُقَالُ لَهُ شَیطَانٌ»یعنی: «شکی نیست که به نصّ قرآن کریم شیطان زادۀ جن است و آن کس از جن‌ها که کافر شد، شیطان گفته می‌شود.»
(چنان‌که از میان انسان‌ها به منکر شریعت و دین کافر گفته می‌شود) [۶۰]. اشتباه نشود که موضوع راجع به سه کلمه است:
جن، ابلیس، شیطان.
۱- جن: جنس است برای هر سه کلمه اطلاق می‌شود.
۲- ابلیس: نوع و بخشی از جن است، چنان‌که در قرآن ذکر شده است.
۳- شیطان: به نوع و گروهی از کفار جنّی‌ها اطلاق می‌شود.
[۵۹] فتح البخاری شرح بخاری ـ ۶/۲۹۶،چاپ المکتبة السلفیة ـ بیروت. [۶۰] آکام المرجان فی احکام الجان: ص / ۲۸۰.