حقیقت توحید

۱- توحید ربوبیت

که عبارت است از: اقرار به یگانگی الله متعال در خلقت و تدبیر امور؛ چنانکه الله ﻷمی‌فرماید: ﴿ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُ ﴾[الأعراف: ۵۴] «آگاه باشید که تنها او می‌آفریند و تنها او فرمان می‌دهد». بنابراین، خلق کردن و امر کردن که همان تدبیر است همان ربوبیت می‌باشد که مختص الله ﻷاست. و بدین ترتیب هیچ خالقی جز الله نیست و هیچ امر کننده و تدبیر کننده‌ای جز او نیست [۵۷]. بنابراین تمامی امور ربوبیت از خالق بودن و مالک بودن و رزق و تصرف و تدبیر امور، تنها برای الله ﻷمی‌باشد و بدین ترتیب تنها اوست که خالق است و غیر از او مخلوق می‌باشد و تنها اوست که رزق دهنده است و غیر او رزق گیرنده می‌باشد و تنها اوست که پرورش دهنده و پروردگار است و غیر او پرورش یافته می‌باشد و تنها اوست که مالک است و غیر او مملوک می‌باشد و این امری است که فطرت بر آن گواهی می‎دهد. و این مساله را کسی جز آنکه انصاف در قلبش مرده و بدین سبب کور شده و عقلش گمراه گشته، انکار نمی‌کند. چراکه تمام جهان هستی از عرش تا فرش یا از آسمان تا زمین، در این مورد سخن می‌گویند. و محال است که این مخلوقات با تنوع و تعدد رنگ‌ها و اشکال و دسته‌های متفاوتشان بدون خالق، خود به خود به وجود آمده باشند.

[۵۷] المجموع الثمین، جمع وترتیب: فهدبن ناصرالسلیمان (۱/۱۶) طبعة دارالوطن للنشر.