احکامی که هر شخص مسلمان باید بداند

س۲۲: آیا ما در امور دین و دنیایمان، صاحب اختیار و آزاد هستیم یا اسیر ودر بند جبر؟

انسان در زندگیش صاحب خواست و اختیار می‌باشد، اما این خواست و میل از چارچوب خواست خداوند خارج نیست، خداوند در این رابطه می‌فرماید: ﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ﴾[التکویر: ۲۹]. «و حال اینکه نمی‌توانید بخواهید جز چیزهائی را که خداوند جهانیان بخواهد».

همچنین پیامبر اسلام چنین فرمود‌‌اند: «اعْمَلُوا فَكُلٌّ مُيَسَّرٌ لِمَا خُلِقَ لَهُ»[متفق علیه]. «به امور دنیا و آخرتتان بپردازید اما بدانید هر آنچه برای شما مقدر باشد»، نصیبتان می‌گردد. خداوند به ما عقل، گوش و چشم عطا فرموده تا خوب و بد را از هم تمییز دهیم. آیا انسان عاقلی وجود دارد که دست به سرقت بزند و بعد به عنوان عذر و بهانه، این کار ناپسند خود را تقدیر الهی بداند؟! بدون تردید مردم این عذر و بهانه را نپذیرفته و او را مجازات می‌کنند و در جواب او، خواهند گفت این مجازات را نیز خداوند برای تو مقدر فرموده است. بنابراین قضا و قدر را نمی‌توان عذر و بهانه کارهای خود قرار داد و در اینصورت مرتکب دروغ شده ایم. قرآن در همین رابطه می‌فرماید: ﴿سَيَقُولُ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكۡنَا وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن شَيۡءٖ﴾[الأنعام: ۱۴۸]. «مشرکان خواهند گفت: اگر خدا می‌خواست، ما و پدران ما مشرک نمی‌شدیم، و چیزی را تحریم نمی‌کردیم. کسانی که پیش از آنان بوده‌‌اند نیز همین‌گونه تکذیب می‌نمودند.