احکامی که هر شخص مسلمان باید بداند

موانع قبولی دعا

گاهی انسان در پیشگاه خداوند دست به دعا بر میدارد اما دعایش مستجاب نمیشود یا استجابت آن به تاخیر میافتد. علل و اسباب آن بسیارند که برای مثال میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

* دعا و طلب خواستن از غیر خداوند همراه با دعا و خواستن از خداوند.

* طول و تفصیل در دعا مانند: پناه بردن به خداوند از آتش و سختیها و تنگناها و تاریکی دوزخ، در حالی که پناه بردن به خداوند از عذاب یا آتش آن کفایت میکند.

* دعای ناروا علیه خود یا دیگران و دعایی که گناه و قطع پیوند خویشاوندی را سبب شود.

* معلق نمودن دعا به خواست و اگر و اما، مثل اینکه دعا کند خدایا اگر خواستی مرا ببخش و...

* عجله داشتن برای پذیرفته شدن دعا: برای مثال بگوید: «خداوندا ! تو را خواندم و در پیشگاهت دعا کردم, اما آن را نپذیرفتی».

* ترک کردن دعا به سبب ناراحتی و ملال.

* دعا کردن در حالت غفلت قلب.

* عدم مراعات ادب در حضور خداوند.

روزی رسول اللهصمتوجه شد که مردی در نماز دعا می‌کرد: اما بر پیامبر صلوات نفرستاد. رسول اللهصفرمود: این مرد عجله نموده و سپس به او یا دیگران فرمود: «عَجِلَ هَذَا، ثُمَّ دَعَاهُ فَقَالَ لَهُ أَوْ لِغَيْرِهِ: إِذا صَلَّى أَحَدُكُمْ فَلْيَبْدَأْ بِتَحْمِيدِ اللَّهِ وَالثَّنَاءِ عَلَيْهِ، ثُمَّ لْيُصَلِّ عَلَى النَّبِيِّج ثُمَّ ليَدْعُ بَعْدُ بمَا شَاءَ»[أبوداود والترمذی].

«هرگاه یکی از شما نماز خواند و خواست دعا کند, ابتدا خداوند را حمد و ستایش و سپس بر پیامبر صلوات بفرستد و پس از آن هر دعایی را که میخواهد بگوید».

دعا و درخواست چیزی که تحقق آن جزو محالات باشد مانند: در خواست عمر جاویدان در دنیا.

همچنین تکلف و تصنع در بکارگیری کلمات ادبی و مسجع مطلوب نسیت, خداوند متعال می‌فرماید: ﴿ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةًۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ ٥٥﴾[الاعراف: ۵۵]. «پروردگار خود را فروتنانه و پنهان به کمک بخواهید, به درستی او متجاوزان سرکش را دوست نمیدارد».

ابن عباسبمی‌گوید: «فَانْظُر السَّجْعَ مِنَ الدُّعَاءِ فَاجْتَنِبْهُ فَإِنِّي عَهِدْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله عليه وسلم) وَأَصْحَابَهُ لا يَفْعَلُونَ إِلا ذَلِكَ. يَعْنِي لا يَفْعَلُونَ إِلا ذَلِكَ الاجْتِنَابَ»[البخاری]. «به سجع (تکلف در به کارگیرى کلمات ادبى) در دعا توجه نکنید و از آن خودداری نمایید! من رسول اللهصو اصحاب او را بارها دیده بودم که همین کار را میکردند».

(یعنی در دعا از کلمات مسجع و تکلیفی خودداری میکردند) .

زیاده روی در بلند نمودن صدا, زیرا خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا ١١٠﴾[الاسراء: ۱۱۰]. «نمازت را بلند یا آهسته مخوان. بلکه راه وسطی را میان آن دو برگزین». عایشهلمی‌فرماید: «أنزل هذا في الدعاء».«این آیه در ارتباط با دعا نازل گردیده است».