تبرک و انواع آن

ج)حکم تبرک به آثار قدم پیامبر ج:

در بعضی از مناطق مسلمانان مکان‌هایی هستند، که به اسم «قدمگاه پیامبر ج» نام گزاری شده‌‌اند و بعضی از مردم گمان می‌کنند که اثر قدم پیامبر جاست. بنابراین به آن تبرک می‌جویند و آن را مسح کرده و می‌بوسند یا نزد آن دعا می‌خوانند و یا برای زیارت آن با پای پیاده به سمت آن راه می‌روند. انجام چنین تبرکی کاملاً باطل است زیرا:

اولا: کسی که ادعا کند آثار قدم پیامبر جوجود دارد ادعایی ناصحیح است چون هیچ ادله معتبری برای اثبات صحت چنین امری وجود ندارد و بیشتر، شایعاتی است که به مرور زمان مشهور شده است و از طرفی بیشتر محققین از علما و حفاظ صحت اثار قدم پیامبر جرا بر روی سنگها انکار نموده‌‌اند [۲۳۸]. صاحب کتاب آثار نبویه می‌گوید: «سنگ‌های مشهور به قدمگاه پیامبر جهفت مورد‌‌اند: چهار مورد در مصر و یک مورد تخته سنگی در بیت المقدس و یک مورد دیگر در قسطنطنیه و یکی دیگر در طائف که سنگ سیاهی است. . . . و هیچ کدام از آنها با دیگری مشابه نیست» [۲۳۹]بنابراین کسانی از شعرا و مداحان که در مورد اثر قدم پیامبر جبر روی سخره‌ها شعر سروده‌‌اند، هیچ اصالتی بر آن مترتب نبوده و کذب محض است.

دوماً: با فرض صحت وجود آثار قدم پیامبر ج، تبرک به آن جایز نیست. زیرا همانطور که قبلاً در مورد نامشروع بودن تبرک به «جاهایی که پیامبر جدر آن نشسته و نماز خوانده» توضیح داده شد، اثر قدم پیامبر جنیز حکم همان مکانهایی که پیامبر جدر آن نشسته‌‌اند را دارد و به همین دلیل سلف صالح رحمهم الله هرگز چنین تبرکی ننموده‌‌اند. ابن تیمیه /می‌گوید: «قصد نماز و دعا خواندن در جاهایی که گفته می‌شود قدم یا اثر یا قبر پیامبری است. . . از جمله بدعت‌های نو پیدا ست که در اسلام منکر بوده و رسول الله جآنرا تشریع نکرده‌‌اند و هیچ کدام از سابقون اولین و تابعین چنین نکرده‌‌اند، و احدی از ائمه مسلمین آن را مستحب ندانسته بلکه این از اسباب شرک است» [۲۴۰].

از طرفی همچنان که گذشت؛علما اتفاق نظر داشتند بر اینکه سلام دادن و بوسیدن مقام ابراهیم ÷که آثار قدم ایشان است، مشروع نیست [۲۴۱]. اگر چنین امری برای قدم‌های ابراهیم ÷مشروع نیست در حالی که هیچ شکی در صحت قدم وی وجود ندارد و ما امر شده ایم تا در پشت آن نماز بخوانیم، چگونه گفته می‌شود تبرک به مکان قدم پیامبر جکه صحت آن ثابت نیست، جایز است.

[۲۳۸] جهت شناخت این محققین به کتاب آثار النبویة نوشته احمد تیمور پاشا صفحه ۶۸و۶۹ مراجعه شود. [۲۳۹] آثار نبویه احمد تیمور پاشا صفحه ۵۳. [۲۴۰] مجموع فتاوی ۲۷/۱۴۵. [۲۴۱] اغاثةاللهفان ابن قیم ۱/۲۱۲.