معنی برکت:
با تأمل در آیات و تفاسیر آن معلوم می‌شود که منظور از برکت عبارت است از:
۱- ثبات خیر و دوام آن
۲- فراوانی خیرو زیاد شدن آن
به عبارت دیگر برکت به معنی اعطا خیر و سپس دوام آن می‌باشد.
ابن قیم /در توضیح صلوات بر پیامبر جیعنی «و بارک علی محمد وعلی آل محمد» [۲]می‌گوید: «این دعا متضمن اعطا نمودن خیر به پیامبر جهمانند آنچه که به آل ابراهیم عطا نموده است، و ادامه و ثبوت آن خیر برای پیامبر و زیاد شدن و فزونی آن می‌باشد، و این حقیقت برکت است» [۳].
کلمه برکت و مشتقات آن ۳۴ بار در قرآن و در۳۲ آیه و ۸ صیغه وارد شده است: بارك، بارکنا، بورك، تبارك، برکات، برکاته، مبارك و مبارکة. که در میان آنها واژه "تبارك" فقط در حق الله تعالی بکار برده می‌شود.
ابن درید [۴]می‌گوید: «لفظ تبارک برای احدی وصف نمی‌شود مگر برای خداوند تبارک وتعالی و هرگز نباید گفت که: تبارک فلانی» [۵]. لفظ تبارک هفت بار در قرآن به کاربرده شده و همه آنها به الله تعالی نسبت داده شده است. همانند آیات زیر:
﴿فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِينَ﴾[المؤمنون: ۱۴].
یعنی: «آفرین باد بر خدا كه بهترین آفرینندگان است».
﴿تَبَارَكَ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡفُرۡقَانَ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦ لِيَكُونَ لِلۡعَٰلَمِينَ نَذِيرًا ١﴾[الفرقان: ۱].
یعنی: «بزرگ است كسى كه بر بنده خود فرقان [=كتاب جداسازنده حق از باطل] را نازل فرمود تا براى جهانیان هشداردهندهاى باشد».
علما نیز معانی مختلفی برای آن -تبارک- آورده‌‌اند ازجمله به معنی: «تمجید و تعظیم [۶]، علو [۷]و مقدس و مطهر [۸]به کاربرده شده است.
و به طور خلاصه، تبرک یعنی طلب خیر و برکت، و تبرک جستن به شیئی یعنی طلب منفعت به وسیله نزدیک شدن به آن شیء است. مثلا شخصی که به قرآن متبرک می‌شود، قصد دارد تا با تبرک بدان برای خود منفعتی ( دنیایی یا اخروی) کسب نماید.
[۲] صحیح بخاری ( ۴/۱۱۸) کتاب الانبیاء- صحیح مسلم (۱/۳۰۵) باب صلاة علی النبی. [۳] جلاء الأفهام، ابن القیم صفحه۱۸۱. [۴] محمد بن حسین بن درید بن عتاهیه ابوبکر الازدی، از ائمه ادبیات و لغت عرب متوفی ۳۲۱ قمری. (سیر اعلام النبلاء ۱۴/۳۶۰). [۵] جمهرة اللغة (۱/۲۷۳). [۶] ابواسحاق بغدادی مشهوربه زجاج عالم نحوی. (تهذیب اللغة ۱/۲۷۲). [۷] ابن درید( جمهرة اللغة ۱/۲۷۲، ۲۷۳). [۸] ابن سراج (تهذیب اللغة ۱۰/۲۳۱).