تبرک و انواع آن

فهرست کتاب

ب) حکم نوشتن آیات قرآن یا اذکار و انداختن آن در ظرف آب و سپس نوشیدن آب آن به قصد تبرک و شفا:

ب) حکم نوشتن آیات قرآن یا اذکار و انداختن آن در ظرف آب و سپس نوشیدن آب آن به قصد تبرک و شفا:

علماء در حکم این مسئله اختلاف نظر دارند. جماعتی از سلف بر این امر ایرادی وارد نکرده‌‌اند. مانند:مجاهد و ابوقلابه [۳۶]، حسن بصری و اوزاعی [۳۷]و در عوض گروهی دیگر آنرا مکروه دانسته‌‌اند:مانند نخعی و ابن سیرین [۳۸].

از ابن عباس س روایت شده است که امر نمود تا دو آیه از قرآن کریم را نوشته و آن را در آبی شسته و به زنی که زایمان برایش سخت شده بود بدهند تا آب آنرا بنوشد [۳۹].

ابن تیمیه /به این روایت استناد کرده و می‌گوید: «جایز است که برای مریض و کسی که به مصیبتی دچار شده، مقداری از آیات قرآن و یا اذکار را با مدادی مباح نوشته، و سپس آن را در آبی شسته و آن آب را بنوشد، همان طور که امام احمد و غیر ایشان بر این مطلب نصی دارند» [۴۰].

ولی با توجه به اینکه هیچ مورد مشابهی از عمل پیامبر ج نقل نشده، به نظر می‌رسد که ترک آن بهتر باشد. چنانکه هیئت علمای سعودی بر ترک آن تاکید دارند. این هیئت در پاسخ به سوالی پیرامون این مسئله جواب می‌دهند: «...اما نوشتن سوره‌ای و یا آیاتی از قرآن بر لوحی و شستن آن با آب و یا زعفران و سپس نوشیدن آن به قصد برکت و یا استفاده از علم و یا کسب مال و یا سلامتی و عاقبت به خیری، خبری نداریم از پیامبر ج در این مورد که آن را برای خود یا شخص دیگری انجام داده باشند و یا به یکی از اصحابش اجازه چنین کاری داده یا اینکه به امتش چنین رخصتی داده باشند... و (بعد از پیامبر ج) اثر صحیحی از یکی از صحابه که این کار را انجام داده باشند، به اثبات نرسیده است. و بر این اساس ترک آن اولویت دارد. زیرا آنچه از شرع مانند رقی با قرآن و اسماءالهی آمده است، برای ما کافی است» [۴۱].

البته این هیئت روایت نقل شده از ابن عباس را صحیح نمی‌دانند [۴۲]. زیرا با مراجعه به این روایت، مشاهده می‌شود در سند آن شخصی به نام «ابن ابی لیلی» وجود دارد که به شدت دچار سوء حفظ است [۴۳]. همچنین شخصی به نام «الحکم بن عتیبه» نیز از راویان آنست، که ابن حجر /در مورد وی می‌گوید: «خیلی اوقات تدلیس می‌کند» [۴۴].

لذا بخاطر نبود نص صحیحی بر جواز این کار، بهتر است از انجام چنین روشی پرهیز و به جای آن از رقیه شرعی استفاده شود.

[۳۶] مصنف ابن ابی شیبه ۷/۳۸۶. [۳۷] التبیان نووی ص ۱۲۷. [۳۸] شرح السنة بغوی ۱۲/۱۶۶. [۳۹] مصنف ابن ابی شیبه ۷/۳۸۵. [۴۰] مجموع الفتاوی ۱۹/۶۴. [۴۱] مجله بحوث اسلامی منتشر شده در ریاض شماره ۱۲ سال ۱۴۰۵ قمری صفحه ۱۰۲. [۴۲] مجله بحوث اسلامی شماره ۲۱ سال ۱۴۰۸ ق صفحه ۴۶. [۴۳] تقریب التذهیب ابن حجر ۲/۱۸۴. [۴۴] تقریب التذهیب ۱/۱۹۲.