مقدمه:
حاکم از استادش ابیبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه روایت کرده که او دربارۀ ابوهریره گفت:
(آنطور که روایات ابوهریره منتشر گردیده، او بیش از سایر یاران حضرت رسول اللهصحدیث روایت کرده، و روایاتش بر اساس مخارج صحاح قرار دارد) [۵۸۴].
حافظ ابن حجر گفته است: (دانشمندان حدیث اجماع دارند، بر اینکه ابوهریره از همۀ صحابه بیشتر حدیث روایت کرده است. ابومحمد بن حزم آورده که مسند بقی بن مخلد محتوی تعداد ۵۳۰۰ حدیث از ابوهریرهسمیباشد) [۵۸۵].
لازم است توجه کنیم که این تعداد با عدد متون مستقل مطابقت ندارد، بلکه این رقم شامل تمام روایاتی است که بقی بن مخلد بصورت مکرر آورده، و بعضی از آنها ضعیف نیز میباشد. بطوریکه احادیث غیر مکرر و صحیح روایت شده از ایشان به نسبت این رقم بزرگ بسیار کمتر میباشد. بنا بر این مبادا این رقم شما را وا داردکه با گروه طعنه زنندگان همراه شوید، و بگوئید که او چگونه بیش از ۵۰۰۰ حدیث روایت نموده است. در حالیکه حضرت امام احمد بن حنبل در مسند تعداد (۳۸۴۸) حدیث از او آورده، که بسیاری در لفظ یا معنی مکرر میباشد و این طبق روالی است که ایشان در تکرار حدیث انجام دادهاند [۵۸۶].
بعضی از این احادیث در اسنادشان ضعف وجود دارد، که در متون صحیح تعداد غیر تکراری آن بمراتب کمتر آمده است.
قویترین دلیل بر این امر همان کار ابن حجر است، که احادیث ابوهریره را در صحیح البخاری شمارش کرده و تعداد آن ۴۴۶ حدیث میباشد [۵۸۷].
و این در حالی است که تعداد ۱۰۱۱ حدیث از ایشان در این مرجع بصورت موصول آمده است، علت تفاوت در این است که احادیث به شکل تکراری آمده است. بنا بر این ثابت میگردد، کسانی که روایات ابوهریره را چند هزار شمردهاند، احادیث تکراری و احادیثی را که در اسنادش ضعف وجود دارد نیز بحساب آوردهاند. بنا بر این در مقابل نیرنگ دشمنان آگاهباش. که مبادا آنان در مورد تعداد روایات ابوهریره شما را فریب دهند. چرا که این شمارش با شمارش ابن حجر برترین دلیل بر پوچی ادعای مخالفین میباشد. برای از بین بردن گفتارشان در باب احادیث زیاد ابوهریره، و کم گوئی دیگران توجه به این حقیقت جداً مهم است، چرا که مخالفین احادیث تکراری را در مورد ابوهریره بحساب آورده ولی در مورد دیگران چنین عمل نکرده، و به بررسی ابن حجر و دیگران توجه ننمودهاند.
البته تمام آنچه به ابوهریره نسبت داده شده صحیح نیست، بلکه واضعین حدیث و صاحبان هوا و هوس احادیث بسیاری از خود ساخته و پرداختهاند. و در این راه از شهرت ابوهریره سوء استفاده نمودهاند. پس اگر بقی بن مخلد در مسندش تمام روایات ابوهریره آورده باشد، آیا میتوانیم ابوهریره را ملزم بدانیم که همۀ روایات منسوب بخود را باید بپذیرد؟
***
[۵۸۴] - المستدرک ۳/۵۱۲. [۵۸۵] الإصابه ۴/۲۰۲. [۵۸۶] از سخنان احمد محمد شاکر در المسند ۱/۸۳. [۵۸۷] الفتح الباری ۱/۵۷ ، هدی الساری ۲/۱۹۲.