شیعه و سنت

ازدواج ام‌کلثوم دختر علی با عمر فاروقش

۳- یکی از دلائل علاقه‌ی محکم میان خلفای سه‌گانه و علیشاین است که علی دختر خود ام ‌کلثوم را که از فاطمهلبود، به عقد امیرمؤمنان، عمر فاروق؛ خلیفه‌ی رسول امین، درآورد.

محدثان و مفسران و ائمه‌ی معصوم شیعه به این ازدواج اعتراف کرده‌اند. کلینی از معاویه پسر عمار و او از ابوعبدالله روایت می‌کند که گفت: «از ابوعبدالله÷درباره‌ی زنی پرسیدم که شوهرش فوت کرده، که آیا در خانه‌ی خود عده را می‌گذراند یا در هر جایی که خواست؟ گفت: هر جا که خواست؛ زیرا علی وقتی عمر فوت کرد، نزد ام ‌کلثوم آمد و او را به خانه‌ی خود برد» [۳۴۶].

مانند این روایت را، ابوجعفر طوسی در کتاب خود «تهذیب الأحکام فی باب عدة النساء» و در کتاب «الاستبصار» صفحه‌ی ۱۸۵ جلد ۲ آورده است. باز هم طوسی از جعفر و او از پدر خود روایت می‌کند که گفت: «ام کلثوم دختر حضرت علی و پسرش (یعنی پسر ام‌ کلثوم) که از حضرت عمر بود (زید بن عمر بن الخطاب) در یک زمان فوت کردند و معلوم نیست کدام یک قبل از دیگری فوت کرده و هیچ یک از دیگری ارث نبرد و برای هر دو با هم نماز میت گزارد» [۳۴۷].

کلینی بابی جداگانه به نام «باب تزویج أم کلثوم» باز کرده و زیر این باب عنوان حدیثی از زراره از ابوعبدالله درباره‌ی تزویج ام کلثوم روایت کرده است که گفت: «آن، فرجی بود که از ما غصب شد» [۳۴۸].

محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی می‌گوید: از فاطمه، حسن و حسین و محسن و زینب کبری و ام کلثوم کبری به دنیا آمدند که عمر با ام‌ کلثوم کبری ازدواج کرد [۳۴۹].

شهید ثانی شیعه، زین‌الدین عاملی می‌گوید: پیامبر دختر خود را به عقد عثمان درآورد، زینب را هم به عقد ابوالعاص درآورد و عثمان و ابوالعاص از بنی‌هاشم نیستند. هم‌چنین علی دختر خود، ام ‌کلثوم را به عقد عمر درآورد و عبدالله بن عمرو بن عثمان با فاطمه دختر حسین ازدواج کرد و مصعب بن زبیر با سکینه خواهر فاطمه، دختران حسین، ازدواج کرد. آنان همه از غیر بنی‌هاشم بودند [۳۵۰].

[۳۴۶] الکافی فی الفروع، باب «المتوفی عنها زوجها المدخول بها أين تعتد»، چاپ هند، ج۲، ص۲۱۱. [۳۴۷] تهذیب الأحکام، طوسی، مبحث «المیراث»، چاپ تهران، ج۲، ص۳۸۰. [۳۴۸] الکافی فی الفروع، چاپ هند، ج۲، ص۱۴۱. [۳۴۹] مناقب آل ابی طالب، چاپ بومبیء هند، ج۳، ص۱۶۲. [۳۵۰] مسالک الأفهام، مبحث النکاح، ج۱، چاپ ایران، ۱۲۸۲ هجری.