حسن مجتبی رضی الله عنه

اذان گفتن رسول‌خدا صدر گوش حسنس

زمانی که حسن سبه دنیا آمد، رسول اکرم صدر گوش وی، اذان گفت [۲۶]. به گفته‌ی دهلوی، حکمت این کار، به شرح زیر است:

۱- اذان، یکی از شعایر و نشانه‌های اسلام است.

۲- اذان، یک اعلام و بلکه رسانه‌ای مهم و رسا می‌باشد.

۳- از آن جهت در گوش نوزاد، اذان گفته می‌شود که این بانگ، همواره در گوشش طنین‌انداز باشد.

۴- اذان گفتن، باعث فرارکردن شیطان می‌شود و از آنجا که شیطان، تلاش می‌کند تا نوزاد را از همان آغاز تولدش، بیازارد، لذا در گوش نوزاد اذان می‌دهند تا شیطان، نتواند به وی نزدیک شود. رسول اکرم صفرموده است: «ما من مولود یولد إلا والشیطان یمسه فیستهل صارخاً من مس الشیطان إیاه إلا مریم و ابنها» [۲۷]. یعنی: «هر نوزادی که به دنیا می‌آید، شیطان، او را اذیت می‌کند و از این بابت، نوزاد، شروع به جیغ زدن می‌نماید جز مریم و پسرش». همچنین رسول‌خدا صفرموده است: «إذا نودی للصلاة أدبر الشیطان وله ضراط حتى لایسمع التأذین» [۲۸]. یعنی: «هنگامی که برای نماز اذان داده می‌شود، شیطان فرار می‌کند تا صدای اذان را نشنود، در حالی که از عقب او، هوا بیرون می‌شود».

ابن‌قیم /در بیان حکمت اذان دادن در گوش نوزاد، اضافه بر این گفته است:

۵- از آن جهت، در گوش نوزاد اذان می‌دهند که از همان ابتدا، کلمات و جملاتی در گوش انسان، طنین‌انداز شود که مشتمل بر بیان عظمت و کبریایی پروردگار و نیز حاوی جملاتی باشد که برای ورود به اسلام، باید آن‌ها را بر زبان آورد. بدین ترتیب اذان گفتن در گوش نوزاد، به معنای تلقین شعار اسلام به وی، از همان آغاز ورودش به دنیاست؛ همان‌طور که هنگام رحلتش از دنیا نیز به او کلمه‌ی توحید را تلقین می‌کنند.

۶- شکی نیست که اثر اذان گفتن، به قلب و دل نوزاد می‌رسد و بر او اثر می‌گذارد و اگر چنین نباشد، حداقل، فایده‌ی دیگری دارد و آن، اینکه:

۷- شیطان، با شنیدن اذان، فرار می‌کند و به نوزاد نزدیک نمی‌شود؛ هرچند که وی در کمین متولد شدن نوزاد است تا برای همیشه با انسان همراه شود و از همان آغاز تولدش، او را بیازارد. آری! با هر انسانی از همان آغاز ولادتش شیطانی همراه می‌شود؛ اما چنانچه در گوش نوزاد، اذان گفته شود، شیطانش ضعیف می‌گردد.

۸- حکمت دیگر اذان دادن در گوش نوزاد، این است که دعوت دادن و فراخواندن او به سوی خدا و عبادت الله و دین اسلام، بر فراخوان و وسوسه‌ی شیطان، مقدم گردد تا بدین ترتیب فطرت پاک الهی که بنده‌اش را بر اساس آن سرشته، بر وسوسه‌ی شیطان، همچنان مقدم بماند [۲۹]. بدین‌سان از سنت و رهنمود رسول اکرم صمی‌آموزیم که اذان دادن در گوش راست نوزاد و اقامه گفتن در گوش چپش مستحب است تا نخستین چیزی که به گوش نوزاد می‌رسد، دعوت باشد که پس از توحید و اقرار به یگانگی الله، مهمترین رکن اسلام است.

[۲۶] سنن ابی‌داود، شماره‌ی (۵۱۰۵)؛ سند این روایت، ضعیف است و درمیان راویانش، شخصی به نام عاصم بن عبیدالله وجود دارد که ابن‌معین، او را ضعیف دانسته و بخاری، درباره‌اش گفته: احادیث ناشایستی دارد. [۲۷] روایت بخاری، حدیث شماره‌ی ۴۵۴۸. [۲۸] روایت بخاری، حدیث شماره‌ی ۶۰۸. [۲۹] منهج التربیة النبویة للطفل، نوشته‌ی محمد سوید به نقل از تحفة المولود از ابن‌قیم، ص۵۴ به تحقیق: فواز احمد زمزلی.