ام فضل، دایه‌ی حسن بن علیس
ام‌فضل لمی‌گوید: به رسول‌خدا صگفتم: ای رسول‌خدا! من، در خواب دیدم که یکی از اندام شما در خانه‌ی من است. رسول‌خدا صفرمود: «فاطمه، بچه‌ای به دنیا می‌آورد که اگر خدا بخواهد تو نگهداری و شیر دادن او را بر عهده خواهی گرفت». ام‌فضل می‌افزاید: روزی آن کودک را نزد رسول‌خدا صبردم و او، روی آن حضرت ادرار کرد؛ من با دستم به او زدم. رسول‌الله صفرمود: «خدا، بر تو رحم کند؛ آرامتر! فرزندم را آزردی». گفتم: لباست را به من بده تا آن را بشویم. فرمود: «نه، فقط بر آن آب بپاش؛ زیرا باید بر ادرار پسر‌بچه آب پاشید و ادرار دختربچه را باید شست».
ام‌فضل، همان لبابه بنت حارث است که همسر عباس بن عبدالمطلب سبود. وی، لبابه‌ی کبری است که پیش از هجرت مسلمان شد. ابن‌سعد می‌گوید: ام‌فضل، نخستین زنی است که پس از خدیجه لایمان آورد [۴۸].
ام‌فضل، از رسول‌خدا صحدیث روایت کرده و پسرانش عبدالله و تمّام و همچنین غلام آزاد‌شده‌اش عمیر بن حارث و نیز کریب آزادشده‌ی عبدالله بن عباس و عبدالله بن حارث بن نوفل و عده‌ای دیگر، از او روایت نمود‌ه‌اند. ابن‌عباس سمی‌گوید: رسول‌الله صدرباره‌ی مؤمن بودن چهار خواهر گواهی داد و فرمود: چهار خواهر، باایمان هستند: ام‌فضل و میمونه –خواهر پدری و مادری ام‌فضل- و اسماء و سلمی خواهران پدری ام‌فضل که این دو از زنی خثعمی به نام عمیس بودند [۴۹]. ام‌فضل خاله‌ی خالد بن ولید سبود [۵۰]. مادر خالد لبابه صغری دختر حارث هلالی بود [۵۱].
درباره‌ی مادر ام‌فضل، گفته‌اند که وی، از گرامی‌ترین خویشاوندان ام‌المؤمنین میمونه لبوده است. عباس سبا ام‌فضل ازدواج نمود و حمزه س، سلمی خواهر ام‌فضل را به ازدواج خویش در آورد. جعفر بن ابی‌طالب سنیز با خواهر پدری و مادری سلمی یعنی اسماء ازدواج نمود. اسماء لپس از جعفر بن ابی‌طالب سبه ازدواج ابوبکر صدیق سدرآمد و پس از ابوبکر س، علی بن ابی‌طالب سبا اسماء ازدواج کرد [۵۲]. ابن‌عمر سمی‌گوید: ام‌فضل، از زنان گرامی و بر‌جسته‌ای بود که رسول‌خدا صبه دیدنش می‌رفت [۵۳]. در صحیح بخاری آمده است که مردم درباره‌ی روزه داشتن رسول‌الله صدر روز عرفه شک داشتند. ام‌فضل، یک لیوان شیر برای رسول‌خدا صفرستاد و آن حضرت صآن را نوشید و بدین سان مردم فهمیدند که پیامبر اکرم صروزه نیست [۵۴]. ام‌فضل لبه پسرش که سوره‌ی مرسلات را تلاوت می‌کرد، گفت: «پسرم! تو با تلاوت این سوره مرا به یاد این انداختی که رسول‌خدا صدر نماز مغرب برای آخرین بار این سوره را تلاوت نمود» [۵۵]. ام‌فضل، در زمان خلافت ابوبکر سو پس از آن در زمان خلافت عمر فاروق ستا پایان خلافت عثمان سزنده بود و شوهرش عباس سپیش از او وفات یافت [۵۶]. لبابه (ام‌فضل) شش پسر و یک دختر برای عباس سبه دنیا آورد: *فضل که کنیه‌ی این زن و مرد بر اساس نام همین فرزندشان، ام‌فضل و ابوالفضل است. *عبدالله که فقیه این امت می‌باشد. *و عبیدالله که او نیز فقیه بود. *معبد. *قثم. * عبدالرحمن *و ام‌حبیبه.
عبدالله بن یزید هلالی درباره‌ی ام‌فضل لچنین سروده است:
ما ولــدت نجیبـة من فحـل
بجبــل نـعلـمـه وســهـل
كستــة من بطـن ام الفضـل
أكــرم بها من كهلة وكهل
عم النبی الـمصطفی ذی‌الفضل
وخاتم الرسل وخیر الرسل
[۵۷].
یعنی: «ما در هیچ کوهسار و بیابانی سراغ نداریم که هیچ زن نیک‌نژادی از شوهرش همچون ام‌فضل شش شکم زاییده باشد. ام‌فضل، چه زن خوبی است و همچنین شوهرش ابوالفضل، واقعاً مردی گرامی است؛ هم او عموی آخرین و بهترین و برگزیده‌ترین پیامبر خداست».
[۴۸] طبقات ابن‌سعد (۸/۲۷۷) [۴۹] موسوعة عظماء حول الرسول، خالد العک (۳/۲۱۶۲). [۵۰] سیرة آل بیت النبی الأطهار، مجدی فتحی، ص۳۱. [۵۱] الاستیعاب، ذیل شرح حال شماره‌ی ۶۱۰. [۵۲] الإصابة فی تمییز الصحابة (۸/۴۵۰). [۵۳] الاستیعاب فی معرفة الأصحاب (۴/۱۹۰۸). [۵۴] صحیح بخاری، حدیث شماره‌ی ۱۶۶۱. [۵۵] صحیح بخاری، حدیث شماره‌ی ۷۶۷. [۵۶] الإصابة فی تمییز الصحابة (۸/۴۵۱). [۵۷] الاستیعاب فی معرفة الأصحاب (۴/۱۹۰۸).