موضع‌گیری پانزدهم: نذر (ص: ۱۰۲) [۵۳]
آقای غزالی از قول صنعانی یاد آورده شده؛ ایشان بر این باورند که نذر حرام است. او به حدیثی تکیه نموده که ابن عمرباز پیامبر روایت نموده که پیامبر از نذر نهی کرده است؛ غزالی می‌گوید: «نذری که خیری به بار نمی‌آورد همان نذر مشروطی است که مثلاً فردی می‌گوید: اگر از بیماریم شفا یابم فلان مقدار نذری پرداخت خواهم نمود. ولی نذرهای دیگری که در راستای اطاعت خداوند باشد اشکال ندارد».
توضیح و تعلیق:
حدیثی که پیامبر از نذر نهی کرده است را امام بخاری، مسلم، نسائی، و کسان دیگر از ابن عمر روایت کرده‌اند.
و نذر از دیدگاه شافعی‌ها و حنبلی‌ها مکروه است.
امام ترمذی پس از ذکر این روایت می‌گوید: برخی از علما از اصحاب پیامبر تا کسان دیگر به این حدیث عمل کرده ونذر را مکروه می‌دانند.
ابن مبارک/می‌گوید: معنای مکروه بودن نذر در اطاعت و معصیت خداست اگر مردی نذر کرد که در راستای اطاعت خداوند بود و سپس نذرش را ادا نمود به او پاداش داده خواهد شد و نذر برایش مکروه است.
ابن حجر/در شرح این حدیث می‌گوید: «من با وجود این نهی صریح از آنانی که می‌گویند نذر مکروه نیست، سخت در شگفتم کمترین چیزی که می‌توانیم بگوییم این است که این، مکروه تنزیهی است».
گروهی از سلف معتقد به تحریم «نذر» بوده‌اند و برای اثبات این نظریه شان آیاتی از قرآن را مورد استدلال قرار داده‌اند. از جمله: خداوند متعال می‌فرماید: ﴿۞وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَئِنۡ أَمَرۡتَهُمۡ لَيَخۡرُجُنَّۖ قُل لَّا تُقۡسِمُواْۖ طَاعَةٞ مَّعۡرُوفَةٌۚ﴾[النور: ۵۳] «آنان که مؤکدانه سوگندهای مغلظه یاد می‌کنند که از بدیشان دستور دهی بیرون می‌روند، بگو سوگند یاد نکنید؛ اطاعت شناخته شده‌ای است».
و می‌فرماید: ﴿۞وَمِنۡهُم مَّنۡ عَٰهَدَ ٱللَّهَ لَئِنۡ ءَاتَىٰنَا مِن فَضۡلِهِۦ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ ٧٥ فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُم مِّن فَضۡلِهِۦ بَخِلُواْ بِهِۦ وَتَوَلَّواْ وَّهُم مُّعۡرِضُونَ ٧٦ فَأَعۡقَبَهُمۡ نِفَاقٗا فِي قُلُوبِهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ يَلۡقَوۡنَهُۥ﴾[التوبة: ۷۵ - ۷۷] «در میان منافقان کسانی هستند که با خدا پیمان می‌بندند که اگر از فضل خود ما را بی‌نیاز کند بدون شک به صدقه و احسان می‌پردازیم و از زمره‌ی شایستگان خواهیم بود. اما هنگامی که خدا از فضل خود بدانان بخشید، بخل ورزیدند و سرپیچی کردند و روی گرداندند، خداوند نفاق را در دل‌هایشان پدیدار و پایدار ساخت، آنروزی که خدا را در آن ملاقات می‌کنند».
و در خصوص حدیث نهی از نذر باید بگویم تا زمانی که قرینه‌ای بر خلاف تحریم نباشد نهی بر تحریم دلالت دارد.
[۵۳] نگرشی نو.../۱۹۲