موضع‌گیری بیستم: حدیث شیرخوارگی(ص: ۱۴۶) [۵۹]
غزالی یادآور شده که «امام مالک/حدیثی را که عایشهلنقل نموده است «از جمله آیاتی که در قرآن نازل شده این بود که ده مرتبه مشخص شیر دادن (مکاندن) به کودک او را به مادر حرام می‌کند. پس از آن این قسمت به پنج مرتبه منسوخ گردید. نهایتاً پیامبر جدرگذشت در حالی که این آیات از قرآن تلاوت می‌شد.
امام مالک می‌گوید: این حدیث مبنای عمل نیست و حدیث را رد نموده است و ما بارها و بارها تأکید می‌کنیم که خبر واحد نمی‌تواند در مقابل کلیات ثابت کتاب و سنت اخلال ایجاد کند یا اینکه حقایق دین را در معرض تهمت‌ها و شک و تردیدها قرار دهد!!»
تعلیق و توضیح:
۱- حدیث مذکور را امام مسلم، مالک، ابوداود، ترمذی، نسائی با عبارتی که ذکر شد روایت کرده‌اند.
۲- آیا این روایت در مقابل کلیات ثابت کتاب و سنت اخلال ایجاد می‌کند؟ ما صورت ایجاد اخلال آن را در مقابل کتاب و سنت نمی‌یابیم. اگر منظور آقای غزالی این است که بحث شیرخوارگی در قرآن بصورت مطلق وارد شده و خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ﴾[النساء: ۲۳] «و خواهران شما که بسبب شیرخوارگی به شما حرام شده‌اند». که باید بگوییم این حدیث بیانگر مسئله‌ای است که در این آیه بصورت مجمل آمده و حدیث آن را توضیح داده که منظور از شیرخوارگی آن است که پنج بار مکیدن است. به این ترتیب در این حدیث چیزی نیست که در مقابل کلیات ثابت کتاب و سنت غوغا و هیاهو بپا شود.
اما اگر منظور آقای غزالی این است که عایشهلمی‌گوید: پیامبر وفات نمود در حالی که این آیات از قرآن تلاوت می‌شد باز هم ایرادی موجب رد حدیث شود، وجود ندارد. منظور این است که در اصل حکم شیرخوارگی این بوده که با ده بار مکیدن تحریم شیرخوارگی ثابت می‌شده و این حکم منسوخ شده و این آیه‌ی ده بار مکیدن تا آخر زندگی پیامبر جدر قرآن وجود داشته و تلاوت می‌شد.
به این ترتیب چون مسئله منسوخ شدن ده بار مکیدن به بعضی صحابه نرسیده بود این آیه را می‌خواندند، سپس از منسوخ شدن آیه آگاه شدند و دیگر این آیه را نخواندند.
و پر واضح است که خبر نسخ شدن مانند خبر نزول آیه‌ای از قرآن است که در یک لحظه به همه‌ی مردم نمی‌رسیده بلکه بصورت تدریجی از آن آگاه می‌شدند.
۳- اینکه امام مالک گفته است: «این حدیث مبنای عمل نیست». درست است ولی امام مالک این حدیث را آنطور که غزالی گفته: امام مالک حدیث را رد کرده، رد نکرده است. و چه بسا که او دیدگاه دیگری داشته باشد؛ ولی مسئله رد کردن حدیث مسئلۀ مشکلی است.
تعدادی از پیشوایان مانند: ابن مسعود، عایشه، ابن زبیر، ابن حزم، و ابن حزم و گروهی از ائمه به حدیث مذکور عمل نموده و پنج مرتبه مکیدن را شرط قرار داده‌اند ـ پس به این ترتیب این دیدگاهِ نا آشنا و شگفت انگیزی نیست.
[۵۹] نگرشی نو..../۲۵۲ـ ۲۵۳