جذابیت‌های حج

حج فرصتی معنوی است. فرصت مناسبی برای عبادت. فرصت آموزشی نیز هست. فرصتی برای درک بهتر شیوه‌ی دین ورزی، فرصتی برای شناخت بهتر روش پیامبر و یارانش در شیوه‌های دین ورزی. حج جذابیت‌های زیادی دارد. طوریکه بزرگترین آرزوی مسلمانان رفتن به حج است. آرزوی طواف کعبه و حرص نماز خواندن در مسجدالحرام و مسجد النبی و سلام گفتن بر پیامبر پدیده‌هایی هستند که جذابیت حج را بیشتر می‌سازند. برای ما و برخی همراهان اندیشمندتر جذابیت‌های حج بیشتر از دیگران و فراتر از این است.

یکی از نکاتی که ما مشتاق مشاهده‌ی آنیم بازدید از مناطقی است که خاطرت پیامبر را با خود دارد. این مناطق رازدار رنجها، زحمت‌ها، کوشش، تقلّا و تلاش برای گسترش اسلام است. مناطقی که محل زندگی، تصمیم‌گیری و دعوت پیامبر و یارانش بوده است. مناطقی که شاهد رنجها، تلاش‌ها و پیروزی پیامبر و یارانش بوده است.

مراسم حج رفتن به منا با لباس احرام لبیک گفتن همراه با سایر حجاج و همصدا با آن‌ها جذابیت زیاد دارد.

موضوع دیگری که باز هم علاقه مند درک، فهم و مشاهده‌ی آن هستیم شیوه دین ورزی ساکنان مکه و مدینه است. بررسی حدود تغییراتی است که در شیوه‌ی دین ورزی ساکنان حرمین ممکن است بوجود آمده باشد. شکی نیست که شیوه‌ی دین ورزی درست شیوه‌یی است که پیامبر و یارانش به آن رفتار و آن را بر گزیده‌اند. فهم درست دین نیز فهم یاران پیامبر است. میزان تفاوت از این شیوه، میزان انحراف را می‌نمایاند. اینجا سرزمین وحی است. پیش از این شنیده و خوانده‌ایم که شیوه‌ی دین ورزی ساکنان حرمین شیوه‌ی وهابی است. گفته می‌شود که این شیوه، روش جدیدی برای دین ورزی با عقاید عجیب، نامانوس و ناشناخته است. در این شیوه به پیامبر و بزرگان دین احترام گذاشته نمی‌شود. این شیوه در جبهه‌گیری متعصب و در مواجه با دیگران تند، از منظر باورهای دینی متحجر و نیز سخت‌گیر، خشن و بی‌منطق است. من و برخی همراهان که عمری را در ایران زیسته‌ایم غالبا به شیوه‌ی دین ورزی حرمین از نگاه رسانه‌ها و کتاب‌های ایران نگریسته‌ایم. برخی از آنچه در بالا گفته شد نقل به مضمون از منابع ایرانی است. میزان حساسیت ایرانی‌ها در باره‌ی سعودی در سی ساله گذشته شمردنی نیست. گرچه این حساسیت با توجه به روابط سیاسی فرود و فرازهایی داشته است. ایرانی‌ها در سیاست‌ورزی سعودی‌ها را وابسته، در شیوه دین ورزی آن‌ها را وهابی و از لحاظ برخورد با دیگران متعصب، سختگیر و خشن معرفی می‌کنند.

دهه‌ی شصت شمسی به دلیل برخورد سعودی با حجاج ایرانی دهه افزایش و گسترش حجم صحبت‌ها و نوشتار ایرانی در باره‌ی شیوه دین ورزی سعودی و ساکنان حرمین بوده است. ایرانی‌ها بیش از آنچه در باره آمریکا و اسرائیل سخن می‌گویند در باره سعودی و ساکنان حرمین صحبت (تعصب) می‌کنند. همه توان خود از صدا تا تصویر، از تظاهرات تا اجتماعات و از محراب تا منبر را بکار می‌گیرند. از مکه و مدینه کینه‌یی‌های به دل دارند. اینکه منبع این کینه چیست خود نیاز به بررسی بیشتر دارد. اما یکی از دلایل این است که مکه و مدینه از گذشته دور تا حالا باورها و مذاهب متفاوتی را بر تافته و آن‌ها را محترم شمرده است. اما شیوه‌ی دین روزی کنونی ایرانی‌ها را هرگز بر نتافته و آن را صواب ندانسته و بدان روی خوش نشان نداده است. به همین جهت ایرانی‌ها ادعا می‌کنند که اسلام در سرزمین مدینه غریب‌تر از همه‌ی دنیا است.