مدیریت حج
روزهای باقیمانده به مراسم فرصتی برای تفکر در باره‌ی حج و فاکتورهای مدیریتی حج نیز هست. سال‌ها است که مسأله حج و حجاج، مدیریت و سرپرستی آن‌ها مورد توجه مردم –به خصوص حجاج- و ارگان‌های مربوط قرار گرفته است، اما تغییرات مثبت چندانی در پدیده‌ی مدیریت حج رونما نگردیده است.
مسایل ترانسپورتی، صحی، غذایی، تعلیمی، رفاهی و مدیریت و راهنمایی حجاج جهت انجام مناسک از مسایل مدیریتی و پدیده هایی هستند که در امور حج می‌باید مورد توجه، نقد، موشگافی، ارزیابی، تحلیل و تجزیه قرار گیرد. از آن نتایجی استخراج شود که راه‌گشای آینده‌ی ما در پدیده‌ی مدیریت حج باشد؛ روزگاری که بتوانیم افغانستان را از اسارت مافیای فساد رها سازیم، پدیده‌ی حج را به طور مطلق از حیطه‌ی سوء استفاده بیرون کنیم. سر و سامان بهتر به فاکتورهای مدیریتی ببخشیم، تجاربی که از سعی و خطا برای ما حاصل می‌شود، بتواند پدیده‌ی مدیریت حج را دستخوش دگرگونی سازد.
کسانی که تا کنون سرپرستی حجاج را به عهده داشته‌اند نه از دانایی مدیریتی لازم بهره مند بوده‌اند و نه هم تجارب متعدد شان از پشتیبانه تحلیلی لازم برخودار بوده تا این سفرها موجب شناخت بیشتر و سبب بسط تجربه مدیریتی حج و افزایش دانش و فهم شان شود.
در همین راستا وزارت حج و اوقاف هم به دلیل عدم صداقت مسئولین، سوء استفاده و هم به دلیل عدم شایستگی مقامات آن تا کنون موفق به ایجاد و پیاده سازی سیستم مدیریتی مناسبی نشده است.
این مسأله دلایل متعددی دارد که از دلایل عمده آن می‌توان موارد زیر را بر شمرد:
۱- اول آنکه عزمی در دولت در جهت رفع این مشکل وجود ندارد (طوریکه در مورد سایر مسایل نیز چنین چیزی وجود ندارد).
۲- ارگان‌های مربوط از اهلیت و شایستگی لازم برخوردار نیستند.
بدبختانه بخش زیادی از مشکلات مدیریتی حج، در بیرون از کشور، دور از چشمان ناظر و تیز بین رسانه‌ها صورت می‌گیرد. نظم و‌بی نظمی حجاج جدای از اینکه تاثیری در وضعیت حجاج دارد و مدیریت مجموع مسایل حج را متأثر می‌سازد، در تعریف چهره‌ی کشور و نیز در سهمیه بندی تعداد حجاج هر کشور از نظر دولت سعودی تاثیر گذار است.
نکته‌ی قابل تامل آنست که مقدار پولی که از حجاج کشور اخذ می‌گردد، بیشتر از مقداری است که در کشور‌های همسایه از حجاج اخذ می‌گردد. اما سطح ارائه خدمات به مراتب پائین‌تر است.