(۱) بدعتهایی که در عدم تکفیر صاحبانش اختلافی وجود ندارد
- (مرجئه از گروههایی که دارای بدعت مغلّظه و شدید باشند، نیستند. بلکه دستهای از فقهاء و پارسایان که در زمرهی اهل سنت محسوب میشوند، هم با آنان هم نظر هستند. حتی آنقدر دچار اشتباه شدهاند که اقوال شدیدتری هم بر عقاید مرجئه افزودهاند. و وقتی گروهی از افراد مشهور که دارای طرفدارانی هم بودند به عقیدهی ارجاء و تفضیل نسبت داده شدند، ائمهی مشهور اهل سنت برای باز داشتن دیگران از این باورها، در مذمت و نکوهش مرجئهی مفضّله سخن گفتند)[٣٠٩].
- (امام احمد بن حنبل / در هیچ یک از فتواهایش مرجئه را کافر ندانسته است. چرا که اختلاف آنان از جنس اختلاف فقها در مسایل فروع است. و بیشتر نزاع آنان پیرامون اسمها و الفاظ است. از همین رو مباحث آنان «باب الأسماء» نامیده میشود و این نزاع در حیطهی کاریِ فقها است؛ لیکن چون مربوط به اصل دین است، اختلاف کننده مبتدع محسوب میشود)[٣١٠].
- (همچنین شیعیانی که علی را بر ابوبکر ب برتر میدانند، به اتفاق علما کافر محسوب نمیشوند؛ زیرا برخی از فقها گرچه مبتدع محسوب میشوند هم، همین نظر را دارند)[٣١١].
- (سلف و ائمه، بدون هیچ گونه اختلافی، «مرجئه» و «شیعهی مفضله» و همانند آنان را کافر نمیدانند. تمام فتواهای امام احمد / هم گویای همین مطلب است)[٣١٢].
[٣٠٩]- همان: ج ۳ ص ۳۵۷.
[٣١٠]- همان: ج ۱۲ ص ۴۸۵.
[٣١١]- همان: ج ۱۲ ص ص ۴۸۶.
[٣١٢]- همان: ج ۳ ص ۳۵۱.