کدو
خداوند در سورۀ صافات می‌فرماید:
﴿وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ١٤٦﴾[الصافات: ۱۴۶].
«ما بر او [حضرت یونس ÷]گیاه کدویی را رویاندیم [تا در سایه برگ‌های پهن و مرطوب آن بیارامد]».
از انس بن مالک روایت شده است: «مرد خیاطی پیامبر ج را برای غذایی دعوت کرد. انس می‌گوید: من هم همراه رسول خدا ج به آن دعوت رفتم. آن مرد برای پیامبر ج نان جوین و خورشی از کدو و گوشت خرد شده آورد. انس می‌گوید: دیدم که پیامبر ج از کنارۀ ظرف، کدو را می‌خورد. از آن روز همواره غذای کدو را دوست می‌داشتم» [۱۰۹].
از انس س روایت شده است که گفت: «دیدم روزی برای پیامبر ج خورشی آوردند که در آن کدو و گوشت خرد شده بود. دیدم که ایشان کدو را می‌خورد» [۱۱۰].
از ابن طالوت روایت شده است که گفت: «بر انس بن مالک وارد شدم، دیدم که او در حال خوردن کدوست و می‌گوید: چه درخت خوبی! چقدر برایم دوست داشتنی هستی زیرا پیامبر ج تو را دوست می‌داشت» [۱۱۱].
ابن کثیر در تفسیر آیه ﴿وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ١٤٦﴾[الصافات: ۱۴۶] می‌فرماید: «بعضی از علما فواید کدو را ذکر کرده‌اند از جملۀ آنها روییدن سریع، سایه‌دار بودن برگ‌های بزرگ آن و نرمی آن. مگس به آن نزدیک نمی‌شود. همچنین از فواید کدو می‌توان به کیفیت غذایی خوب میوه آن، قابل خوردن بودن میوه آن به صورت کال و پخته همراه با پوست و محتویات درون آن اشاره کرد. همچنین سیر ه‌نویسان نوشته‌اند که پیامبر ج کدو را دوست داشت و آن را از کناره‌های پوسته‌اش می‌خورد» [۱۱۲].
ابن القیم جوزی می‌گوید: «کدو سرد و مرطوب است و غذای آسانی به شمار می‌آید. زود هضم می‌شود چنانچه قبل از هضم فاسد نشده باشد، از آن ترکیب خوبی به دست می‌آید ... این غذا ماده‌ای نرم و آبدار است و غذایی مرطوب و مخاطی به حساب می‌آید و برای افراد گرم‌مزاج مناسب است و افراد سرمزاج را ملایم‌تر نمی‌کند. آب آن باعث رفع تشنگی می‌شود. چنانچه فردی که به سردرد شدید مبتلاست آب آن را بنوشد یا به وسیلۀ آن سر خود را بشورد، سردرد شدید او تسکین می‌یابد. کدو نرم‌کننده شکم است. در مجموع کدو جزو بهترین غذا و زودهضم‌ترین آنهاست». [۱۱۳]
کدو سرشار از قند، ویتامین‌های آ و ب، آهن و کلسیم است. در آن عناصر فعالی مانند قرعین، اسیدهای آمینه از جمله لوسین وجود دارد. کدو تحریک‌کننده نیست. همچنین زودهضم، آرام‌بخش، مرطوب‌کننده، نرم‌کننده و افزایش دهندۀ ادرار است. مایعات قابل دفع را دفع می‌نماید، تمیز کننده سینه، مجاری تنفسی و مجرای ادرار است. برای درمان التهاب مجاری ادرار، بواسیر، مشکلات گوارشی، التهابات روده، ضعف اندام‌ها، یبوست و گرفتگی مجاری ادراری مفید است. همچنین مصرف کدو برای افرادی که به بیماری‌های قلبی، بی‌خوابی، قند خون مبتلا هستند، بسیار مفید است.
یک اصل طلایی می‌گوید: «بهترین دارو آن است که خوراکی باشد، و بهترین خوراکی آن است که دارو باشد».
ابن القیم در زادالمعاد می‌نویسد: «کدو شامل کدوی حلوایی و کدو تنبل است اگرچه لفظ کدو عام است. اما در لغت آن را بر هر درختی که دارای ساقه عمودی نباشد اطلاق می‌کنند. مانند خربزه، هندوانه، خیار، و خیارچنبر. خداوند می‌فرماید:
﴿وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ١٤٦﴾[الصافات: ۱۴۶].
«ما بر او [حضرت یونس ÷درخت [گیاه] کدویی را رویاندیم [تا در سایه برگ‌های پهن و مرطوب آن بیارامد]».
اگر کسی بگوید به آن گیاهی که دارای ساقه عمودی نباشد «نجم» می‌گویند نه «شجر». شجر آن است که ساقۀ [عمودی] داشته باشد. پس چرا خداوند فرموده است: ﴿وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ١٤٦﴾[الصافات: ۱۴۶] در جواب باید گفت: چنانچه به صورت مطلق و بی‌قید لفظ شجر آورده شود، منظور از آن همان درخت [دارای ساقه عمودی است]. اما اگر همچنانکه در آیه آمده است به صورت مطلق ذکر شود، بدان وابسته است. یعنی [اصل بر آن قید است] پس تفاوت بین مطلق و مقید در اسماء مبحث مهمی است که برای فهم و مراتب زبان بسیار مفید است» [۱۱۴].
[۱۰۹] بخاری (۵۱۲۳)، مسلم (۲۰۴۱)، ابوداود (۳۷۸۲)، و غیره. [۱۱۰] بخاری (۵۱۲۱)، مسلم (۲۰۴۱)، و غیره. [۱۱۱] ترمذی (۱۸۴۹). [۱۱۲] تفسیر ابن کثیر (۴/۲۲-۲۳). [۱۱۳] زادالمعاد (۴/۴۰۴-۴۰۵) با اندکی تصرف. [۱۱۴] زادالمعاد (۴/۴۰۳).