سرکه
از جابربن عبدالله س روایت شده است که روزی پیامبر خدا ج دست مرا گرفت و با خود به منزل برد و برای او تکهای نان آوردند. پس پیامبر ج فرمود: «آیا هیچ غذا یا خورشی نداریم؟» گفتند: نه به جز سرکه چیزی نداریم. پیامبر فرمود: «سرکه غذا یا خورش خوبی است». جابر میگوید: از زمانی که این سخن را از رسول خدا شنیدم، سرکه را دوست میداشتم» [۱۱۵].
در حدیث دیگری به روایت از عایشه آمده است که پیامبر ج فرمود: «خورش غذا یا خورش خوبی است» [۱۱۶].
دانشمندان دریافتهاند که سرکه فواید فراوانی دارد. آنها میگویند: سرکه در خلال چند دقیقه میکروبهای داخل معده را میکشد. چنانچه نتوان مواد موردنیاز سالاد را به خوبی ضدعفونی کرد، سرکه داخل آن، آنها را ضدعفونی میکند و در چند دقیقه میکروبهای داخل و خارج از معده را میکشد. حتی معده را از اسهال و مسمومیت مصون نگه میدارد. همچنین در آن مواد معدنی، پتاسیم، فسفر، کلرین، سدیم، منیزیم، کلسیم و گوگرد وجود دارد. مقدار کالری آن صفر است. سرکه به درمان التهابات دهان و حلق کمک میکند. چربیها را از بین میبرد. درد شقیقهها را کاهش میدهد. باعث بهبود التهاب مفاصل و از بین رفتن رسوبات داخل رگها و شریانهای بدن میشود. سخن پیامبر ج از روی هوی و هوس و بیهوده نبوده است. بلکه سخنان او وحی است که برای او فرستاده میشود. او طبیب روح و جسم انسانهاست.
ابن القیم میگوید: سرکه ترکیبی از گرمی و سردی است. سردی آن بیشتر است. از سرازیر شدن مواد جلوگیری میکند. طبع و سرشت آدمی را لطیف میکند. سرکه برای معدۀ دارای التهاب مفید است. باعث از بین رفتن بیماری تب زرد یا یرقان میشود، زیانهای داروهای کشنده را از بین میبرد. خون و شیر منعقد شده در بدن را حل میکند. برای طحال مفید است. باعث تازه شدن پوسته و دیوارۀ معده و یبوست میشود. تشنگی را از بین میبرد. از به وجود آمدن ورمها جلوگیری و به هضم غذا کمک میکند. مانع به وجود آمدن بلغم میشود. غذاهای غلیظ و سفت را نرم میکند. خون را رقیق مینماید. چنانچه به همراه نمک مصرف شود برای کسی که قارچ سمی و کشنده خورده است مفید است. چنانچه جرعهجرعه نوشیده شود، برای درمان لخته خون و گروههای به وجود آمده در فک مفید است. چنانچه سرکه گرم مضمضه شود برای درمان درد دندان مفید است و لثهها را تقویت میکند. همچنین برای درمان ورمهای داغ و سوختگی مفید است اشتهاآور و خوشبوکننده معده است ...» [۱۱۷].
در واقع پیامبر ج به درستی فرمودهاند: «سرکه غذا یا خورش خوبی است» [۱۱۸].
[۱۱۵] مسلم (۲۰۵۲) و احمد (۱۵۳۲۸). [۱۱۶] مسلم (۲۰۵۱). [۱۱۷] الطب النبوی، ص ۲۳۵، زادالمعاد (۴/۳۰۶) با اندکی تصرف. [۱۱۸] در صفحات پیشین تخریج آن ذکر گردید. نووی در شرح صحیح مسلم (۱۴/۶-۷) دربارۀ این حدیث میگوید: «دربارۀ حدیث فواید سرکه باید گفت که سرکه [در زبان عربی] أُدُم نامیده میشود. اهل لغت میگویند الإدام به کسر همزه آن است که به معنای آن چیزی است که نان را به همراه آن میخورند. مانند خورش. میگویند أدم الخُبزَ یأدِمُهُ به کسر دال و جمع أدام، أدُم است به ضم همزه و دال مانند إهاب و أُهُبْ و کتاب و کُتُب. أُدْم با سکون دال مفرد إدام است. خطابی و قاضی عیاض دربارۀ این حدیث میگویند: مفهوم کلی حدیث به معنای مدح کمخوری و خودداری نفس از لذت غذاهاست. تقدیر آن چنین است: ائتدموا بالخلِّ، و در معنای آن کمهزینه و بیارزش بودن وجود دارد. یعنی خود را به شهوات مشغول نکنید. زیرا باعث فساد دین و بیمار شدن جسم و بدن میشود. این کلام خطابی و کسانی است که از او پیروی کردهاند. حقیقت قطعی که میتوان بر آن تأکید کرد، این است که حدیث به معنای مدح خود سرکه میباشد».